รูปแบบการพัฒนาอริยมรรคมีองค์ 8 ในการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนา: กรณีศึกษาศูนย์ปฏิบัติธรรม ธรรมโมลี อำเภอปากช่อง จังหวัดนครราชสีมา

Main Article Content

เจษฎาคม สิริมงฺคโล (แก่นแก้ว)

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ คือ 1) เพื่อศึกษาการพัฒนาอริยมรรคมีองค์ 8 ในการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท 2) เพื่อศึกษาการพัฒนาอริยมรรคมีองค์ 8 ในการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาของศูนย์ปฏิบัติธรรม ธรรมโมลี อำเภอปากช่อง จังหวัดนครราชสีมา และ 3) เพื่อนำเสนอรูปแบบการพัฒนาอริยมรรคมีองค์ 8 ในการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาของศูนย์ปฏิบัติธรรม ธรรมโมลี อำเภอปากช่อง จังหวัดนครราชสีมา ในการวิจัยครั้งนี้ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ แบบวิจัยเอกสาร โดยมีการสัมภาษณ์ ผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 5 รูป/คน พระวิปัสสนาจารย์/วิปัสสนาจารย์ 6 รูป/คน ผู้ปฏิบัติธรรม 9 รูป/คน ผลการวิจัยพบว่า รูปแบบการพัฒนาอริยมรรคมีองค์ 8 ในการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาของศูนย์ปฏิบัติธรรม ธรรมโมลี อำเภอปากช่อง จังหวัดนครราชสีมา คือ ความรู้ที่ถูกต้อง รู้ในอริยสัจจ์ 4 รู้ในทุกข์ สาเหตุให้เกิดทุกข์ ความดับทุกข์ และข้อปฏิบัติให้ถึงดับทุกข์ คือ สัมมาทิฏฐิ (Right Understanding) การไตร่ตรองพิจารณากำหนดรู้อย่างถูกต้องและถูกวิธี คือ สัมมาสังกัปปะ (Right Thought) การสำรวมในคำพูด คือ สัมมาวาจา (Right Speech) การสำรวมในร่างกายและจิตใจ คือ สัมมากัมมันตะ (Right Action) การสำรวมในการอุปโภคบริโภคด้วยปัจจัย 4 คือ สัมมาอาชีวะ (Right Livelihood) การมีความเพียรกำหนดจดจ่ออย่างต่อเนื่องอย่างสม่ำเสมอ คือ สัมมาวายามะ (Right Effort) การมีสติพิจารณาในกาย เวทนา จิต และธรรม คือ สัมมาสติ (Right Mindfulness) และ การกำหนดจดจ่ออย่างตั้งมั่น คือ สัมมาสมาธิ (Right Concentration) แล้วจึงยกขึ้นสู่การเจริญวิปัสสนาภาวนาด้วยสติปัฏฐาน 4 (Mindfulness) เกิดเป็นปัญญารู้แจ้งรูป-นาม ตามความเป็นจริง (Right Meditation)

Article Details

How to Cite
สิริมงฺคโล (แก่นแก้ว) เ. (2025). รูปแบบการพัฒนาอริยมรรคมีองค์ 8 ในการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนา: กรณีศึกษาศูนย์ปฏิบัติธรรม ธรรมโมลี อำเภอปากช่อง จังหวัดนครราชสีมา. วารสาร มจร บาฬีศึกษาพุทธโฆสปริทรรศน์ , 11(1), 50–63. สืบค้น จาก https://so05.tci-thaijo.org/index.php/Palisueksabuddhaghosa/article/view/275742
บท
บทความวิจัย

References

จำเนียร ทรงฤกษ์. ชีวประวัติสามเณร. กรุงเทพมหานคร: มูลนิธิพ่อนวล แม่พัว ทรงฤกษ์, 2550.

พระประยงค์ สุวณฺโณ (คล้ายสุบรรณ์). “แนวทางการส่งเสริมสัทธินทรีย์เพื่อการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนา”. ดุษฎีนิพนธ์พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาวิปัสสนาภาวนา. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, 2566.

พระภาวนาพิศาลเมธี วิ. พระครูปลัดสัมพิพัฒนธรรมาจารย์ (นิรันดร์ ศิริรัตน์) และพระครูพิบูลกิจ-จารักษ์. “การเจริญวิปัสสนาภาวนาในระดับขณิกสมาธิ”, วารสารชัยภูมิปริทรรศน์. ปีที่ 6 ฉบับที่ 2 (พฤษภาคม-สิงหาคม 2566).

พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (กุยรัมย์ ป.ธ. 8). พระอภิธรรม เจตสิกปรมัตถ์. กรุงเทพมหานคร: บริษัท เอบุ๊ค ดิสทริบิวชั่น จำกัด, 2556.

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, 2539.

สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ. ปยุตฺโต). พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์. พิมพ์ครั้งที่ 31. กรุงเทพมหานคร: บริษัท สหธรรมิก จํากัด, 2561.

สยาดอภัททันตวิโรจนะ, ดร. โอวาทธรรม ของสยาดอ เล่ม 1. แปลโดย แม่ชีเกสร เมฆวดี และคณะ. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์ธรรมวิวัด, 2565.