พลวัตพื้นที่ทางวัฒนธรรมของชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ไทดำในจังหวัดนครสวรรค์

Main Article Content

ปรียานุช คำสนอง

บทคัดย่อ

บทความนี้มุ่งศึกษาพลวัตของพื้นที่ทางวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ไทดำ เพื่อทำความเข้าใจจุดกำเนิด และความสำคัญของพื้นที่ต่อกลุ่มชาติพันธุ์ รวมถึงบทบาทความสัมพันธ์ของพื้นที่ต่อโครงสร้างทางสังคม ความเชื่อ และต่อผู้เป็นสมาชิกในกลุ่มชาติพันธุ์ ผลการศึกษาทำให้พบว่าจุดกำเนิดของพื้นที่ทางวัฒนธรรมของชาวไทดำแต่เดิม มีที่มาจากความเชื่อ ในสิ่งเหนือธรรมชาติ คือ ผีและขวัญ ที่สามารถสืบย้อนไปได้ถึงถิ่นฐานเดิมของชาวไทดำ ที่แคว้นสิบสองจุไท ประเทศเวียดนาม พื้นที่วัฒนธรรมที่พบต่อมาเกี่ยวพันกับการดำเนินชีวิตของชาวไทดำ ในฐานะของพื้นที่ ประกอบพิธีศพ และพื้นที่ในการสร้างการปฏิสัมพันธ์ของหนุ่ม - สาว ในช่วงเวลาต่อมาวัฒนธรรมไทดำ ที่เป็นวัฒนธรรมร่วม ได้ผสมผสานเข้ากับศาสนาพุทธที่เป็นวัฒนธรรมหลักของพื้นที่ภาคกลาง ก่อให้เกิด พื้นที่ที่มีความเป็นพหุวัฒนธรรมของวัฒนธรรมสองกลุ่มขึ้น และพื้นที่ทางวัฒนธรรมที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน เป็นพื้นที่ในการแสดงออกทางอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ไทดำ ทั้งในรูปแบบพื้นที่ เชิงสัญลักษณ์ และพื้นที่กิจกรรมสำหรับเผยแพร่วัฒนธรรม อันเกิดขึ้นจากปัจจัยเชิงนโยบาย และ เพื่อการอนุรักษ์

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
คำสนอง ป. (2017). พลวัตพื้นที่ทางวัฒนธรรมของชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ไทดำในจังหวัดนครสวรรค์. วารสาร มทร.อีสาน ฉบับมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 4(2), 77–90. สืบค้น จาก https://so05.tci-thaijo.org/index.php/RMUTI_SS/article/view/189679
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

จุฑาพรรธ์ (จามจุรี) ผดุงชีวิต. (2550). วัฒนธรรม การสื่อสารและอัตลักษณ์. กรุงเทพฯ : แอคทีฟ พริ้นท์

ฉัตรทิพย์ นาถสุภา และพรพิไล เลิศวิชา. (2537). วัฒนธรรมหมู่บ้านไทย. กรุงเทพฯ : อทิตตา พริ้นติ้ง

เฉลิม ทองแพง. (สัมภาษณ์). เมื่อ (2 กรกฎาคม 2558). ผู้ใหญ่บ้านวังหยวก 110 หมู่ 2 ตำบลบ้านแก่ง อำเภอเมือง จังหวัดนครสวรรค์

โชติมา จตุรวงค์. (2546). เรือนไทดำ : กรณีศึกษาเพชรบุรี (เอกสารประกอบการอบรมระยะสั้น เรื่องสถาปัตยกรรมพื้นถิ่นศึกษา ณ ห้องมหามาลา - ปราบปรปักษ์ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร วังท่าพระ ระหว่างวันที่ 2 - 3 และ 9 - 10 สิงหาคม 2546).

ไทยแลนด์ เพชรต้อม. (สัมภาษณ์). เมื่อ (7 กุมภาพันธ์ 2559). ปราชญ์ชาวบ้าน (ไทดำ) บ้านหนองเนิน 67/2 หมู่ 4 ตำบลหัวถนน อำเภอท่าตะโก จังหวัดนครสวรรค์

นิยพรรณ (ผลวัฒนะ) วรรณศิริ. (2550). มานุษยวิทยาสังคมและวัฒนธรรม. กรุงเทพฯ : ธนาเพลส

บุญยงค์ เกศเทศ. (2557). ผีวิถีคน : ความเชื่อและการพึ่งพาระหว่างคนกับผี. กรุงเทพฯ : กากะเยีย

พเยาว์ ประทีปพิชัย. (2545). วิถีชีวิตและความเป็นอยู่ของไทดำ. คณะกรรมการ และศิษยานุศิษย์. หนังสืออนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพพระครูอุปถัมภ์พัฒนวิธาน (บุญเทียม ปภสฺสโร) ณ เมรุวัดหนองปรง อำเภอเขาย้อย จังหวัดเพชรบุรี 2 กุมภาพันธ์ 2545. ราชบุรี : ธรรมรักษ์การพิมพ์

พัฒนปกรณ์ ลีลาพฤกธิ์. (2555). ศรัทธาวิวัฒน์ การปรับตัวเชิงนิเวศวิทยาวัฒนธรรม กลุ่มชาติพันธุ์ไทดำ. กรุงเทพฯ : อุษาคเนย์

ภัททิยา ยิมเรวัต. (2544). ประวัติศาสตร์สิบสองจุไทย. กรุงเทพฯ : สร้างสรรค์

เรณู เหมือนจันทร์เชย. (2542). โลกทัศน์ของกลุ่มชาติพันธุ์ในประเทศไทย : ความเชื่อเรื่องผีของไทยโซ่ง. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์บริษัทสหธรรมิก

สมทรง บุรุษพัฒน์. (2524). การเล่นคอนลาวโซ่งที่บางกุ้ง. สถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรมเพื่อพัฒนาชนบท มหาวิทยาลัยมหิดล

สุมิตร ปิติพัฒน์ และเสมอชัย พูลสุวรรณ. (2540). ลาวโซ่ง : พลวัตของระบบวัฒนธรรมในสองศตวรรษ. คณะสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

อภิญวัฒน์ โพธิ์สาน. (2552). สารัตถะ คติความเชื่อและพิธีกรรมลาวโซ่ง. มหาสารคาม : อภิชาติการพิมพ์

Tai Song Dam. (2558). รายชื่อหมู่บ้านไทดำในจังหวัดต่าง ๆ ทั่วประเทศไทย, ข้อมูลจากสมัชชาลาวโซ่งไทยทรงดำ (ไทดำ) แห่งประเทศไทย. เข้าถึงเมื่อ (5 ธันวาคม 2558). Avalible (https://i-san.tourismthailand.org/detail/read/843)