ทุนทางสังคมกับการจัดการเครือข่ายคนชายขอบ: เครือข่ายรักษ์ป่าและสิ่งแวดล้อม ดอยยาว-ดอยผาหม่นภูชี้ฟ้า

Main Article Content

อดิศร ภู่สาระ

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิธีการจัดการใช้ทุนทางสังคมของคนชายขอบในการจัดการเครือข่ายผู้ให้ข้อมูลสำคัญคือ กรรมการเครือข่ายจำนวน 15 คน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บข้อมูลคือ แบบสัมภาษณ์ การวิเคราะห์ข้อมูลแบบจำแนกข้อมูล ผลการวิจัยพบว่า ม้งถูกผลักดันให้เป็นคนชายขอบด้วย อคติทางเชื้อชาติการเป็นผู้ทำลายป่าไม้ การเข้าร่วมกับพรรคคอมมิวนิสต์ และการเกี่ยวข้องกับยาเสพติด ทุนทางสังคมของม้งคือ อัตลักษณ์ การปลูกฝังอุดมการณ์ความเสมอภาคเท่าเทียมกัน ประวัติศาสตร์การต่อสู้ร่วมกัน การนับถือตระกูลแซ่และการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรในพื้นที่ป่าไม้ การจัดการเครือข่ายประกอบด้วย 1) การก่อตัวของ
เครือข่ายจากความสัมพันธ์ตระกูลแซ่ 2) การจัดระบบเครือข่ายตามแนวราบเน้นความเสมอภาคเท่าเทียมกัน 3) การจัดระบบการติดต่อสื่อสารทางโทรศัพท์ และสื่อสังคมออนไลน์ 4) การสร้างกิจกรรมของเครือข่ายด้วยสันติวิธีเชิงรุกเพื่อสร้างพื้นที่ทางสังคม 5) การจัดกระบวนการเรียนรู้ร่วมกันโดยส่งผ่านข้อมูลออนไลน์ร่วมกันวิเคราะห์ สร้างองค์ความรู้ 6) การธำรงรักษาเครือข่ายโดยการใช้อัตลักษณ์ม้ง ความเป็นเครือญาติที่ต้องช่วยเหลือกัน ปัญหาของเครือข่ายคือ การขาดแคลนทุนทรัพย์ ความรู้ทางวิชาการ และการดำเนินงานของภาครัฐที่ไม่เอื้อต่อการแก้ไขปัญหาในพื้นที่

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
ภู่สาระ อ. (2022). ทุนทางสังคมกับการจัดการเครือข่ายคนชายขอบ: เครือข่ายรักษ์ป่าและสิ่งแวดล้อม ดอยยาว-ดอยผาหม่นภูชี้ฟ้า. วารสาร มทร.อีสาน ฉบับมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 9(1), 30–40. สืบค้น จาก https://so05.tci-thaijo.org/index.php/RMUTI_SS/article/view/255226
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

เกรียงศักดิ์ เจริญวงศ์ศักดิ์. (2543). การจัดการเครือข่าย: กลยุทธ์สำคัญสู่ความสำเร็จของการปฏิรูปการศึกษา. กรุงเทพฯ : ซัคเซสมีเดีย

จันเพ็ง ถ้อ. (2556). สภาพแวดล้อมทางวัฒนธรรมชุมชนม้งแบบบุพกาล: บ้านน้ำบง และบ้านห้วยไฮ เมืองซำใต้ แขวงหัวพัน สปป.ลาว. วิทยานิพนธ์หลักสูตรปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาสถาปัตยกรรมพื้นถิ่น คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร

ชาคริต แก้วทันคำ. (2561). ภาพสะท้อนความเป็นคนอื่นของคนชายขอบในรวมเรื่องสั้น "บังไพรแห่งซับจำปาและเรื่องอื่น ๆ". วิวิธวรรณสาร. ปีที่ 2, ฉบับที่ 1, หน้า 111-128

ชินสัคค สุวรรณอัจฉริย. (2549). เครือข่ายสังคม. มหาสารคาม: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยมหาสารคาม

โชติกา พรมเพิก และอจิรภาส์ เพียรขุนทด. (2562). ขบวนการเคลื่อนไหวทางสังคมของกลุ่มดาวดิน. ใน การประชุมทางวิชาการระดับชาติด้านการบริหารกิจการสาธารณะยุคดิจิทัล ครั้งที่ 5 การบริหารกิจการสาธารณะยุคดิจิทัล: กฎหมาย ความเป็นธรรมและการกลับคืนสู่ประชาธิปไตย. หน้า 510-521. ขอนแก่น: วิทยาลัยการปกครองท้องถิ่น มหาวิทยาลัยขอนแก่น

ดนุวัศ สุวรรณวงศ์ และภัทรพงษ์ เกริกสกุล. (2559). การพัฒนาเครือข่ายการท่องเที่ยวโดยชุมชนในเขตพื้นที่ 5 จังหวัด ชายแดนภาคใต้ (สตูล สงขลา ยะลา ปัตตานี และนราธิวาส) กับการเชื่อมต่อพื้นที่การท่องเที่ยวใน 4 รัฐ (กลันตัน เปรัค เคดาห์ และเปอร์ลิส) ประเทศมาเลเซีย. รายงานวิจัยสมบูรณ์: สำนักงานคณะกรรมการการวิจัยแห่งชาติ(วช.) และสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.)

ธัชชนก สัตยวิจิตร. (2557). สิทธิของคนชายขอบกับปัญหาที่ดินทำกิน: กรณีศึกษาชาวเขาเผ่าม้งป่ากลาง อำเภอเชียงกลาง จังหวัดน่าน. วารสารเศรษฐศาสตร์การเมืองบูรพา. ปีที่ 2, ฉบับที่ 1, หน้า 99-129

ธัญลักษณ์ ธนปกิจ และพัชนี เชยปัญญา. (2560). กระบวนการถ่ายทอดการสื่อสารแบบเครือข่ายจากพันธมิตรภาคธุรกิจสู่พันธมิตรภาคการศึกษา. วารสารปัญญาภิวัฒน์. ปีที่ 9, ฉบับที่ 3, หน้า 155-168

นัสเซอร์ ยีหมะ. (2561). สันติวิธีเชิงรุก: กรณีศึกษาเครือข่ายนักศึกษาประชาชนปฏิรูปประเทศไทย (คปท.). วารสารพัฒนาสังคม. ปีที่ 20, ฉบับที่ 2, หน้า 101-115

นิตินันท์ พันทวี. (2544). การศึกษาพิธีกรรมท้องถิ่นในฐานะทุนวัฒนธรรมเพื่อการพัฒนาชุมชน. วิทยานิพนธ์หลักสูตรปริญญาครุศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาพัฒนศึกษา. คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

ปกรณ์ ศิริประกอบ. (2562). 3 พาราไดม์ทางรัฐประศาสนศาสตร์ : แนวคิด ทฤษฎี และการนำไปปฏิบัติจริง. (พิมพ์ครั้งที่ 4). กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

ปฐมพร ศรีมันตะ. (2559). สหายชาวบ้านกับขบวนการคอมมิวนิสต์ในภาคอีสานของประเทศไทย. วิทยานิพนธ์หลักสูตรปริญญารัฐศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการปกครอง คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

ประสิทธิ์ ลีปรีชา. (2546). ความรู้และมายาคติเกี่ยวกับชาติพันธุ์ม้ง. ใน ชาติพันธุ์และมายาคติ. พิมพ์ครั้งที่ 1. (ชูพินิจ เกษมณี และคณะ: บรรณาธิการ). กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ กระทรวงวัฒนธรรม

มาโนช ชุ่มเมืองปัก. (2560). การผลิตสื่อทางเลือกโดยชุมชนชาวไทยเชื้อสายปกาเกอะญอ. รายงานการวิจัย กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยธุกิจบัณฑิต

ไมตรี อินเตรียะ. (2560). ทุนทางสังคม. วารสารนาคบุตรปริทรรศน์. ปีที่ 9, ฉบับที่ 2, หน้า 14-25

สิทธิเดช วงศ์ปรัชญา. (2550). ชนกลุ่มน้อยชาวไทยภูเขากับความมั่นคงของชาติ: กรณีศึกษากลุ่มชาติพันธุ์ม้ง. วิทยานิพนธ์หลักสูตรปริญญารัฐศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชารัฐศาสตร์ คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง

สุวรรณี คำมั่น และคณะ. (2551). ทุนทางสังคมกับการพัฒนาทุนมนุษย์. ใน การสัมมนาทางวิชาการ เรื่อง สู่การเติบโตอย่างมีคุณภาพและยั่งยืน. สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. 29 - 30 พฤศจิกายน 2551

เสกสรรค์ ประเสริฐกุล. (2557). การเมืองภาคประชาชนในระบอบประชาธิปไตยไทย. (พิมพ์ครั้งที่ 7). กรุงเทพฯ: วิภาษา

อดิศร ภู่สาระ. (2564). การพัฒนารูปแบบการจัดการป่าชุมชนตามพระราชบัญญัติป่าชุมชน: กรณีบ้านร่มฟ้าหลวง อำเภอเวียงแก่น จังหวัดเชียงราย. วารสารวิทยาการจัดการปริทัศน์. ปีที่ 23, ฉบับที่ 1, หน้า 173-183

อภิญญา ดิสสะมาน และธาตรี นนทศักดิ์. (2563). นวัตกรรมสันติวิธี: วิจัยฐานข้อมูลแผนที่ความขัดแย้ง. วารสารอารยธรรมศึกษา โขง-สาละวิน. ปีที่ 11, ฉบับที่ 2, หน้า 223-240

อภิษฎาข์ ศรีเรืองดง, จิดาภา เร่งมีศรีสุข, พระครูสังฆรักษ์จักรกฤษณ์ ภูริปญฺโญ (กัตติยัง). (2558). การพัฒนาเครือข่ายการบริหารงานของเทศบาลนครนนทบุรี. รายงานการวิจัย พระนครศรีอยุธยา: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

เอกพร รักความสุข. (2559). การวิจัยเชิงคุณภาพ: หลักการและแนวคิด. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เดือนตุลา