การยกระดับห่วงโซ่คุณค่าด้วยแนวคิด Dynamic Balance Economy ของวิสาหกิจชุมชนในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

Main Article Content

สมใจ บุญหมื่นไวย
พลานุช คงคา
ปฏิมา ถนิมกาญจน์
พรทิพย์ รอดพ้น
ดุษฎี เทียมเทศ บุญมาสูงทรง
สมศักดิ์ จินตวัฒนกุล
ศรัญญา คมขุนทด

บทคัดย่อ

งานวิจัยฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการยกระดับมูลค่าเพิ่มห่วงโซ่คุณค่าของผลิตภัณฑ์ ข้าว คราม ไหม ของสมาชิกของวิสาหกิจชุมชน ในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 34 แห่ง โดยศึกษาจากการยกระดับวิถีการดำเนินชีวิตของชุมชนตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ที่นำไปสู่การพัฒนา Dynamic Balance Economy Model (DBE) ซึ่งประกอบด้วย ความพอกิน ความพอใช้ และความพอใจ คณะผู้วิจัยใช้การวิจัยแบบผสมผสาน จากการสังเกต และการสัมภาษณ์ โดยการเก็บข้อมูลจากแบบสอบถาม ทั้งจากสมาชิกชุมชนและกลุ่มวิสาหกิจชุนชน งานวิจัยนี้วิเคราะห์ผลด้วยค่าเฉลี่ย ผลการศึกษาพบว่าผลิตภัณฑ์ไหมสามารถยกระดับห่วงโซ่คุณค่าในภาพรวมของทุกมิติได้ดีกว่าผลิตภัณฑ์อื่น

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
บุญหมื่นไวย ส., คงคา พ., ถนิมกาญจน์ ป., รอดพ้น พ., เทียมเทศ บุญมาสูงทรง ด., จินตวัฒนกุล ส., & คมขุนทด ศ. (2022). การยกระดับห่วงโซ่คุณค่าด้วยแนวคิด Dynamic Balance Economy ของวิสาหกิจชุมชนในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. วารสาร มทร.อีสาน ฉบับมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 9(2), 1–11. สืบค้น จาก https://so05.tci-thaijo.org/index.php/RMUTI_SS/article/view/259795
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

กรมส่งเสริมการเกษตร. (2543). เศรษฐกิจพอเพียงเพื่อการเกษตรที่พึ่งพาตนเอง. กรุงเทพฯ: สำนักส่งเสริมและฝึกอบรม มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม. (2564). สภานโยบายการอุดมศึกษาฯ (สนอว.) พลิกโฉมกรอบนโยบายและแนวทางพัฒนากำลังคนอุดมศึกษา วิจัยและนวัตกรรมของประเทศพร้อมเร่งขับเคลื่อน BCG สนับสนุน “กองทุนนวัตกรรม” ช่วยพัฒนาขีดความสามารถ SMEs. เข้าถึงเมื่อ (26 กรกฎาคม 2565). เข้าถึงได้จาก (https://www.mhesi.go.th/index.php/pr-executivenews/4054-bcg-smes.html)

กัลยา นารีจันทร์, พลานุช คงคา, สมใจ บุญหมื่นไวย, วรรณุดาร์ เพ็ชรไพโรจน์ และอาทิตย์ อัศวสุขี. (2564). โครงการวิจัยและพัฒนานวัตกรรมเพื่อเพิ่มมูลค่าผลิตภัณฑ์ข้าว: โครงการวิจัยและพัฒนานวัตกรรมเพื่อเพิ่มมูลค่าผลิตภัณฑ์ชุมชนของวิสาหกิจ/OTOP-ของมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน. รายงานวิจัย มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน

เกศริน โฉมตระการ. (2551). ปัจจัยส่วนประสมทางการตลาดที่มีผลต่อการซื้อสินค้า OTOP ประเภทผ้าและเครื่องแต่งกาย ในจังหวัดพิษณุโลก. วิทยานิพนธ์ปริญญาบริหารธุรกิจมหาบัณฑิต (บริหารธุรกิจ) มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี

เกษม วัฒนชัย. (2548). การขับเคลื่อนปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในเครือข่ายการศึกษา. เอกสารบรรยายวันเสาร์ที่ 17 มิถุนายน 2548 ณ ศูนย์ศึกษาการพัฒนาอ่าวคุ้งกระเบน อันเนื่องมาจากพระราชดำริ

เกียรติชัย เวษฎาพันธุ์, สายใจ สิทธิกุล และสุรพันธ์ ใจมา. (2563). ปัจจัยความสำเร็จของการจัดการธุรกิจภาคการเกษตรของผูสู้งอายุในประเทศไทยภายใต้แนวคิดเศรษฐกิจพอเพียง. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยอีสเทิร์นเอเซีย ฉบับสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์. ปีที่ 10, ฉบับที่ 2, หน้า 59-66

ชมพูนุท ศรีพงษ์, ปิยะดา มณีนิล, สัสดี กำแพงดี, และเวสารัช คงนวลใย. (2564). การพัฒนาห่วงโซ่คุณค่าวิสาหกิจชุมชนทำขนมต้นแบบ (ทองม้วน-ทองพับ) จังหวัดยะลา. วารสารมหาวิทยาลัยคริสเตียน. ปีที่ 27, ฉบับที่ 1, หน้า 24-40

ฐิติมา วงศ์อินตา, ปนัดดา กสิกิจวิวัฒน์, ฮุซเซ็น นิยมเดชา, บุณฑรี จันทร์กลับ และโรสลาวาตี โตะแอ. (2558). การวิเคราะห์ห่วงโซ่คุณค่าอาหารฮาลาล. วารสารการขนส่งและโลจิสติกส์. ปีที่ 8, ฉบับที่ 1, หน้า 1-11

ณัฏฐชัย จันทชุม, ธีรดา นามไห และวรรณชนก จันทชุม. (2561). การพัฒนาชุมชนต้นแบบเศรษฐกิจพอเพียง. วารสารมหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม. ปีที่ 12, ฉบับที่ 2, หน้า 387-396

เดือนรุ่ง สุวรรณโสภา. (2564). โครงการวิจัยและพัฒนานวัตกรรมเพื่อเพิ่มมูลค่าในห่วงโซ่ผลิตภัณฑ์คราม: โครงการวิจัยและพัฒนานวัตกรรมเพื่อเพิ่มมูลค่าผลิตภัณฑ์ชุมชนของวิสาหกิจ/OTOP-ของมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน. รายงานวิจัย. มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน

ธันยมัย เจียรกุล. (2557). ปัญหาและแนวทางการปรับตัวของ OTOP เพื่อพร้อมรับการเปิด AEC. วารสารนักบริหาร. ฉบับที่ 34, ปีที่ 1, หน้า 177-191

ปรียานุช พิบูลสราวุธ. (2549). ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงและการจัดการศึกษา. กรุงเทพฯ: ศูนย์การพิมพ์เพชรรุ่ง

ภรณี หลาวทอง, จีรภัทร จอดนอก, ณัฐพงษ์ วงศ์วรรณ, สุรเกียรติ ปรีชาตินนท์, กมลทิพย์ ใหม่ชุม, รัตนเรขา มีพร้อม, ขวัญเรือน ภูษาบุญ, ธนภัทร มนัสไธสง และปฏิวัติ ยะสะกะ. (2564). โครงการวิจัยและพัฒนานวัตกรรมเพื่อเพิ่มมูลค่าผลิตภัณฑ์ไหม: โครงการวิจัยและพัฒนานวัตกรรมเพื่อเพิ่มมูลค่าผลิตภัณฑ์ชุมชนของวิสาหกิจ OTOP-ของมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน. รายงานวิจัย มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน

ราชบัณฑิตยสถาน. (2556). พจนานุกรมไทยฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554: เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 7 รอบ 4 ธันวาคม 2554. กรุงเทพฯ: นานมีบุ๊คส์พับลิเคชั่นส์.

วรายุทธ พลาศรี. (2561). การพัฒนาเศรษฐกิจตามแนวทางปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยฟาร์อีสเทอร์น. ปีที่ 12, ฉบับที่ 4, หน้า 9-27

วิทูลย์ แก้วสุวรรณ, เกษมชาติ นเรศเสนีย์ และบุญเรือง ศรีเหรัญ. (2558). ยุทธศาสตร์การพัฒนาชุมชนตามแนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง. วารสารวิจัยและพัฒนา วไลยอลงกรณ์ในพระบรมราชูปถัมภ์. ปีที่ 10, ฉบับที่ 3, หน้า 285-294

ศรัญญา นาเหนือ, นวรัตน์ นิธิชัยอนันต์ และอัครเดช สุวรรณฝ่าย. (2563). แนวทางการพัฒนาห่วงโซ่คุณค่า ผลิตภัณฑ์ผ้าไหมพื้นเมืองกลุ่มชาติพันธุ์เขมรเพื่อเพิ่มมูลค่าจากเศรษฐกิจฐานราก. วารสารการบริหารการปกครองและนวัตกรรมท้องถิ่น. ปีที่ 4, ฉบับที่ 3, หน้า 233-248

ศรีสุนันท์ ประเสริฐสังข์. (2559). การจัดการห่วงโซคุ่ณค่าที่ส่งผลต่อความสำเร็จของธุรกิจหอพักในเขตเทศบาลตำบลเกาะแก้วและตำบลท่าม่วง อำเภอเสลภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด. วารสารวิชาการแพรวากาฬสินธุ์ มหาวิทยาลัยกาฬสินธุ์. ปีที่ 3, ฉบับที่ 3, หน้า 41-54

สกาวเดือน พิมพิศาล. (2558). การศึกษาตลอดชีวิตและการพัฒนาชุมชนให้ยั่งยืนตามหลักเศรษฐกิจพอเพียง. วารสารวิชาการแพรวากาฬสินธุ์ มหาวิทยาลัยกาฬสินธุ์. ปีที่ 2, ฉบับที่ 3, หน้า 153-172

สิริเพ็ญ ไทยตรง และบุษกร วัชรศรีโรจน์. (2561). การพัฒนาธุรกิจค้าปลีกผลไม้ด้วยการปรับปรุงห่วงโซ่คุณค่า. วารสารการจัดการสมัยใหม่. ปีที่ 16, ฉบับที่ 1, หน้า 47-60

สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2550). แผนพัฒนาเศรษฐกิจ และสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 10 (2550-2554). กรุงเทพฯ: สำนักนายกรัฐมนตรี

สำนักงานส่งเสริมวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม. (2564). รายงานสถานการณ์วิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม. เข้าถึงเมื่อ (11 กรกฎาคม 2564). เข้าถึงได้จาก (https://www.sme.go.th/upload/mod_download/download-20210618165640.pdf)

สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ สำนักนายกรัฐมนตรี. (2559). แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 12 พ.ศ. 2560-2564. เข้าถึงเมื่อ (6 มกราคม 2563). เข้าถึงได้จาก (https://www.nesdc.go.th/ewt_dl_link.php?nid=6422)

สุชาติ อำนาจวิภาวี, ศิริวัฒน์ เปลี่ยนบางยาง และจิระพันธ์ สกุณา. (2563). นโยบายของภาครัฐในการส่งเสริมวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อมให้เกิดความยั่งยืน. วารสารนวัตกรรมการบริหารและการจัดการ. ปีที่ 8, ฉบับที่ 3, หน้า 56-66

สุพินดา โอซกะ. (2564). การจัดการนวัตกรรมห่วงโซ่อุปทานของผลิตภัณฑ์อาหารสุขภาพในเขตกรุงเทพมหานคร. วารสารสังคมศาสตร์และมานุษยวิทยาเชิงพุทธ. ปีที่ 6, ฉบับที่ 11, หน้า 421-434

สุเมธ ตันติเวชกุล. (2549). หลักธรรม หลักท้า ตามรอยพระยุคลบาท. กรุงเทพฯ: สุทธาการพิมพ์

อมรพันธุ์ เปล่งงูเหลือม. (2559). ปัจจัยที่เอื้อต่อความสำเร็จในการพัฒนาชุมชนตามแนวทางปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของเทศบาลตำบลบ้านเดื่อ อำเภทเกษตรสมบูรณ์ จังหวัดชัยภูมิ. วารสารนวัตกรรมและการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา. ปีที่ 1, ฉบับที่ 1, หน้า 74-85

อภิชัย พันธเสน, ปรีชา เปี่ยมพงศ์สานต์, ฐิติพร ศิริพันธ์ พันธเสน และสุวัจฉรา เปี่ยมญาติ. (2549). สังเคราะห์องค์ความรู้เศรษฐกิจพอเพียง. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพมหานคร: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย

อังคณา มาละแซม และวิชัย ฉัตรทินวัฒน์. (2564). การประเมินและปรับปรุงสมรรถนะการจัดการห่วงโซ่อุปทานผลิตภัณฑ์สตรอว์เบอร์รีของ บริษัท ดอยคำผลิตภัณฑ์อาหาร จำกัด. วารสารวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. ปีที่ 28, ฉบับที่ 3, หน้า 57-73

อานนท์ บุณยะรัตเวช. (2558). หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง: การพัฒนาสู่ความยั่งยืน. Rajabhat Journal of Sciences, Humanities & Social Sciences. ปีที่ 16, ฉบับที่ 1, หน้า 1-9

Koh, L. C. S., Demirbag, M., Bayraktar, E., Tatoglu, E., and Zaim, S. (2007). The Impact of Supply Chain Management Practices on Performance of SMEs. Industrial Management & Data Systems. Vol. 107, No. 1, pp. 103-124. DOI: 10.1108/02635570710719089

Peter, C. B., Wiktor, L. A., Joffre, S., Michael, W., and Jordan, L. (1996). A Comparison of Stated Preference Methods for Environmental Valuation. Ecological Economics. Vol. 18, Issue 3, pp. 243-253. DOI: 10.1016/0921-8009(96)00039-0

Porter, M. E. (2008). The Five Competitive Forces That Shape Strategy. Harvard Business Review, pp. 79-93

Walters, D. and Rainbird, M. (2007). Cooperative Innovation: A Value Chain Approach. Journal of Enterprise Information Management. Vol. 20, No. 5, pp. 595 -607