กระบวนการออกแบบและพัฒนา ชุดอุปกรณ์ส�าหรับการบริโภคข้าวเหนียว

บทคัดย่อ

บทความนี้รวบรวมขั้นตอนการวิจัย ออกแบบ และพัฒนาชุดอุปกรณ์ ส�าหรับการบริโภคข้าวเหนียว ซ่ึงน�าไปสู่การพัฒนาเป็นอุปกรณ์ส�าหรับการจก การจ�้า การปั้น และกระติบ ในบริบทร่วมสมัย บทความนี้ได้รวบรวม ประมวล และสรุปข้ันตอนกระบวนการในการออกแบบและพัฒนาผลิตภัณฑ์ เร่ิมต้ังแต่ การวเิคราะห/์สงัเคราะห์ ขอ้มลูทเี่กยี่วขอ้ง การใชก้ระบวนการออกแบบ ซงึ่ประกอบ ไปด้วย 4 ข้ันตอน คือ 1. ก�าหนดปัญหาจากการวิเคราะห์ข้อมูล (Identify) 2. การแสวงหาแนวทางใหมๆ่ (Explore) 3. การก�าหนดแนวทางทไ่ีดเ้ปน็แนวคดิใหม่ (Define) 4. การท�าให้แนวคิดใหม่เป็นรูปธรรม (Realize) ซึ่งสามารถน�ามาใช้ใน การทดสอบในขั้นสุดท้าย ชุดอุปกรณ์ในการรับประทานข้าวเหนียว ส�าหรับอาหาร เหนือและอีสานนั้น ประกอบไปด้วย “กระติบ” “จ�้า” และ “ปั้น” วัตถุประสงค์ ของการวิจัย (Design Research) มีเป้าหมายที่จะพัฒนาและออกแบบ ให้ยังคง ลักษณะเชิงวัฒนธรรมด้ังเดิมท่ีมีมายาวนาน มีความเหมาะสมต่อลักษณะเฉพาะ ของข้าวเหนียว สามารถใช้งานได้อย่างสะดวก และสามารถเข้ากับวิถีชีวิตสมัยใหม่ ผลจากการส�ารวจความคดิเหน็ดว้ยกระบวนการสนทนากลมุ่ (Focus Group) จาก ประชากรที่เป็นกลุ่มเป้าหมาย สรุปได้ว่า ผลงานการวิจัยสิ่งประดิษฐ์และออกแบบ ชดุน้ี สามารถใชง้านกบัขา้วเหนยีว (ขา้วนง่ึ) ทม่ีลีกัษณะเฉพาะ ไดด้กีวา่ การใชช้อ้น สอ้ม หรอื ตะเกยีบ ในการรบัประทานส�ารบัขา้วเหนยีว ซง่ึท�าใหม้คีวามเหมาะสมกบั บรบิทในสงัคมปจัจบุนั มากกวา่การใชม้อื หรอืชอ้นสอ้ม ผลส�ารวจสะทอ้นความรสู้กึบทความนี้รวบรวมขั้นตอนการวิจัย ออกแบบ และพัฒนาชุดอุปกรณ์ ส�าหรับการบริโภคข้าวเหนียว ซ่ึงน�าไปสู่การพัฒนาเป็นอุปกรณ์ส�าหรับการจก การจ�้า การปั้น และกระติบ ในบริบทร่วมสมัย บทความนี้ได้รวบรวม ประมวล และสรุปข้ันตอนกระบวนการในการออกแบบและพัฒนาผลิตภัณฑ์ เร่ิมต้ังแต่ การวเิคราะห/์สงัเคราะห์ ขอ้มลูทเี่กยี่วขอ้ง การใชก้ระบวนการออกแบบ ซงึ่ประกอบ ไปด้วย 4 ข้ันตอน คือ 1. ก�าหนดปัญหาจากการวิเคราะห์ข้อมูล (Identify) 2. การแสวงหาแนวทางใหมๆ่ (Explore) 3. การก�าหนดแนวทางทไ่ีดเ้ปน็แนวคดิใหม่ (Define) 4. การท�าให้แนวคิดใหม่เป็นรูปธรรม (Realize) ซึ่งสามารถน�ามาใช้ใน การทดสอบในขั้นสุดท้าย ชุดอุปกรณ์ในการรับประทานข้าวเหนียว ส�าหรับอาหาร เหนือและอีสานนั้น ประกอบไปด้วย “กระติบ” “จ�้า” และ “ปั้น” วัตถุประสงค์ ของการวิจัย (Design Research) มีเป้าหมายที่จะพัฒนาและออกแบบ ให้ยังคง ลักษณะเชิงวัฒนธรรมด้ังเดิมท่ีมีมายาวนาน มีความเหมาะสมต่อลักษณะเฉพาะ ของข้าวเหนียว สามารถใช้งานได้อย่างสะดวก และสามารถเข้ากับวิถีชีวิตสมัยใหม่ ผลจากการส�ารวจความคดิเหน็ดว้ยกระบวนการสนทนากลมุ่ (Focus Group) จาก ประชากรที่เป็นกลุ่มเป้าหมาย สรุปได้ว่า ผลงานการวิจัยสิ่งประดิษฐ์และออกแบบ ชดุน้ี สามารถใชง้านกบัขา้วเหนยีว (ขา้วนง่ึ) ทม่ีลีกัษณะเฉพาะ ไดด้กีวา่ การใชช้อ้น สอ้ม หรอื ตะเกยีบ ในการรบัประทานส�ารบัขา้วเหนยีว ซง่ึท�าใหม้คีวามเหมาะสมกบั บรบิทในสงัคมปจัจบุนั มากกวา่การใชม้อื หรอืชอ้นสอ้ม ผลส�ารวจสะทอ้นความรสู้สึกของกลุ่มเป้าหมาย ต่อรูปแบบของผลิตภัณฑ์โดยรวมท่ีให้ความทันสมัย แต่ยังคง อัตลักษณ์ของไทย ซึ่งเมื่อน�ามาใช้ในร้านอาหารที่มีการจัดแต่ง เพื่อวางต�าแหน่ง ผลิตภัณฑ์ในกลุ่มบน (สินค้าราคาสูง) สามารถยกระดับต�าแหน่งสินค้า (Product Positioning) ขึ้นมาได้