อัตลักษณ์กลองยาวภาคใต้

The Identity of Tall Norrow Drum in Southern Thailand

บทคัดย่อ

            ดนตรีและการแสดงในวัฒนธรรมพื้นบ้านภาคใต้ของไทยมีเอกลักษณ์และสามารถจำแนกออกจากวัฒนธรรมดนตรีของภาคอื่น ๆ ได้อย่างชัดเจน โดยเฉพาะอย่างยิ่งโนราและหนังตะลุง ซึ่งเมื่อกล่าวถึงในสถานที่ใดก็แล้วแต่ จะสามารถรู้ได้ทันทีว่าการแสดงเหล่านั้นเป็นของภาคใต้ แต่กระนั้นแล้วยังมีการแสดงดนตรีรูปแบบอื่นที่เป็นเอกลักษณ์บ่งบอกถึงความเป็นภาคใต้ได้เช่นกัน ซึ่งก็คือกลองยาวหรือบางแห่งเรียกทับยาว ด้วยเหตุที่กลองยาวเป็นการแสดงที่มีอยู่ในทุกภูมิภาคของประเทศ จึงไม่อาจกล่าวเป็นการเฉพาะเจาะจงได้ว่าเป็นดนตรีของภาคอื่นเว้นเสียแต่ภาคกลาง แต่ถ้าพิจารณาในบริบทของพื้นที่ผนวกกับองค์ประกอบอื่น ๆ ของกลองยาวในแต่ละภาคนั้น จะสามารถเห็นได้เลยว่ากลองยาวในแต่ละภาคมีความแตกต่างกัน เช่นเดียวกับภาคใต้

            บทความนี้มุ่งเสนอเนื้อหาเกี่ยวกับกลองยาวของภาคใต้เป็นการเฉพาะ เพื่อให้สามารถจำแนกลักษณะกลองยาวในรูปแบบเฉพาะภูมิภาคได้ โดยมีรายละเอียดในเรื่องรูปลักษณ์ของกลองยาวภาคใต้ การประสมวง การบรรเลง บทเพลงที่นิยม และรูปแบบการแสดง ซึ่งในรายละเอียดเหล่านี้มีทั้งส่วนที่คล้ายคลึงกับกลองยาวของภาคกลางและสิ่งที่สามารถทำให้จำแนกออกได้ซึ่งความเป็นกลองยาวภาคใต้ โดยส่วนใหญ่แล้วนั้นกลองยาวภาคใต้จะนิยมผสานเอาลักษณะของวัฒนธรรมดนตรีโนรา หนังตะลุง และรำวงเวียนครกร่วมในการแสดงด้วย สิ่งนี้ตอกย้ำถึงความเป็นอัตลักษณ์ของภาคใต้ได้อย่างเด่นชัด