การศึกษาอัตลักษณ์ทางศิลปกรรมการเชิดสิงโตเพื่อส่งเสริมทักษะการแสดงสิงโตฝั่งธนบุรี
คำสำคัญ:
อัตลักษณ์ทางศิลปกรรมการเชิดสิงโต, การแสดงสิงโตฝั่งธนบุรี, การเชิดสิงโตบทคัดย่อ
งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาอัตลักษณ์ทางศิลปกรรมการเชิดสิงโตฝั่งธนบุรีผ่านงานสถาปัตยกรรมที่ปรากฏในวัดอินทารามและศาลเจ้าของชุมชน และพัฒนาทักษะการแสดงสิงโตฝั่งธนบุรีให้กับนักเรียน เยาวชนของชุมชนวัดอินทาราม และตลาดพลูผลการวิจัยพบว่า อัตลักษณ์ศิลปกรรมการเชิดสิงโตฝั่งธนบุรีที่สะท้อนผ่านงานสถาปัตยกรรมในวัดอินทารามและศาลเจ้าชุมชน มีความโดดเด่นด้วยศิลปวัฒนธรรมที่ผสมผสานความเชื่อและประเพณีแบบจีน เช่น ศาลเจ้ากวนอู ศาลเจ้าเกียนอันเกง ศาลเจ้าพ่อพระเพลิง ศาลเจ้าแม่อาเหนียว วัดกัลยาณมิตรวรมหาวิหาร และวัดอินทารามวรวิหาร อัตลักษณ์การเชิดสิงโตฝั่งธนบุรีเป็นการผสมผสานรูปแบบการฝอซานและเหอซาน หรือเรียกว่า "การเชิดสิงโตกวางตุ้ง" ซึ่งเป็นการบูชาและขอพรเทพเจ้าเพื่อความเป็นสิริมงคล มีต้นกําาเนิดตั้งแต่สมัยราชวงศ์ฮั่น ราชวงศ์เว่ย ราชวงศ์ถัง ราชวงศ์หมิง ในมณฑลกวางตุ้ง จนถึงยุคร่วมสมัย รูปแบบการเชิดสิงโตประกอบด้วย สิงโตพื้น สิงโตต่อตัว และเชิดบนเสาต่างระดับ หัวสิงโตมีขนาดต่าง ๆ ตั้งแต่เบอร์ 0 ถึงเบอร์ 4 และมีสองรูปทรงคือ ฝอซานและเหอซาน สีและพื้นผิวของสิงโตมีหลากหลาย เช่น เหลืองลายหลากสี ดําาลายขาว แดงลายดําา เขียวลายดําา เหลืองลายดําา และฟ้าลายดําา อัตลักษณ์ศิลปกรรมการเชิดสิงโตฝั่งธนบุรีมีคุณค่าและสุนทรียภาพสูง ผู้เชิดรู้สึกสนุกสนานและเห็นคุณค่าของการแสดงซึ่งเป็นตัวแทนความโชคดี ส่วนผู้ชมถือเป็นการรับโชคลาภ อีกทั้งยังมีคุณค่าทางสังคมการพัฒนาทักษะการแสดงสิงโตฝั่งธนบุรีให้กับนักเรียน เยาวชนของชุมชนวัดอินทาราม และตลาดพลู นักเรียนและเยาวชนสามารถเรียนรู้และฝึกฝนทักษะการเชิดสิงโตได้อย่างมีประสิทธิภาพ เข้าใจเทคนิคการเคลื่อนไหวและการประสานงานระหว่างผู้เชิดหัวและผู้เชิดหางมีความคล่องแคล่วและสามารถแสดงการเชิดสิงโตได้อย่างมีชีวิตชีวาและน่าประทับใจ ได้รับความรู้เกี่ยวกับเรื่องราวและความหมายของการเชิดสิงโต รวมถึงการบูชาเทพเจ้าและการขอพรเพื่อความเป็นสิริมงคล รู้จักการทําางานเป็นทีมและสนับสนุนกันและกัน เสริมสร้างความมั่นใจและความสามารถในการแสดง สรุปผลโดยรวมนักเรียนและเยาวชนในชุมชนวัดอินทารามและตลาดพลูสามารถนําาทักษะที่ได้รับไปใช้ในการแสดงและกิจกรรมต่าง ๆ ของชุมชนได้อย่างมีประสิทธิภาพและเป็นที่ภาคภูมิใจ ส่งเสริมให้เกิดความภาคภูมิใจในวัฒนธรรมและศิลปะการแสดงท้องถิ่นฝั่งธนบุรี
เอกสารอ้างอิง
เจริญ ตันมหาพราน. (2541). ชมประเพณีพิสดาร. ธารบัวแก้ว.
เตชสิทธิ์ รัศมีวงศ์พร. (2562). การพัฒนาองค์ความรู้วัฒนธรรมไทย-จีน เพื่อยกระดับชุมชนย่านธนบุรีเป็นชุมชนท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์. สําานักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.).
ธัญธัช วิภัติภูมิประเทศ. (2558). การเชิดสิงโต: การแสดงในวัฒนธรรมจีนและกีฬาระดับนานาชาติ. วารสารวิจัยมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย, 7(2), 81-93.
ประภาวดี นิลศิริ. (2556). การเปลี่ยนแปลงเชิงสัณฐานของชุมชนย่านคลองสาน ธนบุรี [วิทยานิพนธ์ ปริญญาสถาปัตยกรรมศาสตรมหาบัณฑิต, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย].
พรพิพัฒณ์ ราชกิจกําาาธร, สุภาวดี โพธิเวชกุล. (2565). การเชิดสิงโต :ศิลปะการแสดงวัฒนธรรมย่านฝั่งธนบุรี. ศิลปกรรมสาร, 15(2), 71-88.
อชิรัชญ์ ไชยพจน์พานิช. (2561). ศาลเจ้าจีนในกรุงเทพฯ. มติชน.