ศึกษาสภาพปัญหาและแนวทางส่งเสริมการถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่น ในเชิงวิทยาศาสตร์ ของผลิตภัณฑ์อาหารชุมชนในเขตภาคกลางตอนบน

บทคัดย่อ

               วิจัยนี้ศึกษาสภาพปัญหาและแนวทางส่งเสริมการถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นในเชิงวิทยาศาสตร์ของผลิตภัณฑ์อาหารชุมชนในเขตภาคกลางตอนบน ผู้รู้ประกอบด้วย 1) กลุ่มแม่บ้านพัฒนาบ้านแม่ลา จังหวัดสิงห์บุรี 2) กลุ่มแม่บ้านเกษตรกรบ้านท่าข้าวโพด  จังหวัดชัยนาท 3) กลุ่มแม่บ้านเกษตรกรหมู่ 2 จังหวัดลพบุรี 4) กลุ่มปลาร้าบ้านลำ จังหวัดสระบุรี 5) กลุ่มแม่บ้านเกษตรกรบ้านรีพัฒนา จังหวัดอ่างทอง 6) กลุ่มชุมชนแปรรูปพัฒนารวมใจ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา จำนวน  60 คน ลงพื้นที่เก็บรวมรวมข้อมูลจากการสัมภาษณ์เชิงลึกและการสนทนากลุ่ม การวิเคราะห์ข้อมูลใช้วิธีการวิเคราะห์เนื้อหาโดยนำเสนอข้อมูลเชิงพรรณนา สรุปผลการศึกษาดังนี้ สภาพปัญหาการถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นในเชิงวิทยาศาสตร์ของผลิตภัณฑ์อาหารชุมชน ไม่มีการรวบรวมเผยแพร่อย่างเป็นระบบ ถ่ายทอดโดยการบอกเล่าในครัวเรือน ผู้ถ่ายทอดไม่ทราบถึงหลักการและทฤษฎีทางวิทยาศาสตร์ของการถนอมอาหารแต่มีการสืบทอดบอกเล่าปฏิบัติต่อ ๆ กันมาอย่างต่อเนื่อง จากประสบการณ์โดยตรง เยาวชนในชุมชนสนใจลดน้อยลงที่จะรับการถ่ายทอดเนื่องจากเข้ามาทำงานประจำในเมือง แนวทางส่งเสริมการถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่น ควรมีการเผยแพร่และและปรับเปลี่ยนวิธีการถ่ายทอดให้เป็นระบบที่ทันสมัยสามารถเข้าถึงข้อมูลและเรียนรู้ได้ตลอดเวลา เสนอแนวทางดังนี้ ถ่ายทอดโดยใช้รูปแบบเดิมและรูปแบบใหม่ผสมผสานกันสอดแทรกอธิบายหลักการความรู้เชิงวิทยาศาสตร์เข้าไปผสมผสานกับภูมิปัญญา เรียนรู้ด้วยวิธีการลงมือปฏิบัติโดยการสาธิตกระบวนการผลิตและสามารถเรียนรู้ด้วยตนเองผ่านเทคโนโลยีคิวอาร์โค้ดเป็นตัวกลางเชื่อมโยงเข้าสู่เว็บแอปพลิเคชันและผ่านเทคโนโลยีเสมือนจริงจากสติ๊กเกอร์ตราผลิตภัณฑ์ นำเสนอข้อมูลในรูปแบบวีดีโอและสื่อมัลติมีเดียแสดงผลในรูปแบบภาษาไทยและภาษาอังกฤษ