สัมพันธภาพระหว่างครูกับเด็กที่ส่งเสริมการคิดอย่างมีวิจารณญาณของเด็กวัย

บทคัดย่อ

     บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเสนอสัมพันธภาพระหว่างครูกับเด็กที่ส่งเสริมการคิดอย่างมีวิจารณญาณของเด็กวัยอนุบาล ซึ่งสัมพันธภาพ เป็นความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลที่แสดงถึงปฏิสัมพันธ์และความเกี่ยวข้องผ่านท่าทาง การเคลื่อนไหว การสัมผัสโอบกอด และอารมณ์เชิงบวก รอยยิ้ม ความเป็นมิตร หรือสนทนาโต้ตอบ ซึ่งสัมพันธภาพระหว่างครูกับเด็กที่ส่งเสริมการคิดอย่างมีวิจารณญาณของเด็กวัยอนุบาลแบ่งเป็น 3 ลักษณะ ได้แก่ 1) สัมพันธภาพทางอารมณ์ เป็นการแสดงความรู้สึกเชิงบวกของครู เมื่อเด็กทำกิจกรรม เล่น หรือแก้ปัญหาด้วยตนเอง และรอคอยให้เด็กคิดคำตอบหรือลงมือทำ ด้วยใบหน้ายิ้มแย้มและเป็นกันเองกับเด็ก 2) สัมพันธภาพทางวาจา เป็นการแสดงคำพูดของครู การสนทนา และการตั้งคำถามกระตุ้นความสงสัยของเด็กด้วยเสียงที่นุ่มนวล ใช้ภาษาที่เข้าใจง่าย และ 3) สัมพันธภาพทางกาย เป็นการแสดงการกระทำของครู ด้วยสีหน้าและสัมผัสที่อบอุ่น แสดงการตอบสนองทางร่างกายกับเด็ก และใช้สื่อกระตุ้นความสนใจ หรือสร้างบรรยากาศให้เด็กคิด ซึ่งสัมพันธภาพระหว่างครูกับเด็ก ส่งผลต่อความสำเร็จในการเรียนรู้และเพิ่มแรงจูงใจให้เด็กฝึกคิดหลายลักษณะผ่านการตั้งคำถาม สร้างความเข้าใจ คาดคะเน วิเคราะห์ สร้างสรรค์ ประเมิน อธิบาย หรือแก้ปัญหา ซึ่งแนวทางการส่งเสริมการคิดอย่างมีวิจารณญาณ ได้แก่ 1) การใช้คำถามที่ส่งเสริมการคิดกับเด็ก 2) การให้เด็กอภิปราย 3) การให้เด็กปฏิบัติกิจกรรมที่ได้คิดร่วมกัน 4) การใช้สื่อส่งเสริมการคิด และ 5) การมีส่วนร่วมในการคิดของเด็ก อันเป็นพื้นฐานที่ปลูกปั้นให้เด็กเติบโตเป็นบุคคลที่สามารถคิดและเรียนรู้ได้ตลอดชีวิต พร้อมปรับตัวเข้ากับสังคมยุคใหม่อย่างมีคุณภาพ