แนวทางการเสริมสร้างภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษาในเขตพัฒนาเศรษฐกิจพิเศษชายแดน สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 3
คำสำคัญ:
แนวทางการเสริมสร้าง, เขตพัฒนาเศรษฐกิจพิเศษชายแดน, ภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงบทคัดย่อ
การวิจัยเรื่องแนวทางการเสริมสร้างภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษา เพื่อรองรับการพัฒนาในเขตเศรษฐกิจพิเศษชายแดน สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 3 มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาสภาพภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษา เพื่อศึกษาปัจจัยที่ส่งผลต่อภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษา และเพื่อศึกษา แนวทางการเสริมสร้างภาวะผู้นำ การเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษา เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสอบถาม และแบบบันทึกข้อมูลการสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลทางสถิติโดยหาค่าเฉลี่ย ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า 1. สภาพภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษา โดยภาพรวม อยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณารายด้านค่าเฉลี่ยทุกด้านอยู่ในระดับมากเช่นกัน 2. ปัจจัยที่ส่งผลต่อภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษา ดังนี้ การสร้างแรงบันดาลใจให้ผู้ร่วมงานมีส่วนร่วมในการทำงาน การถ่ายทอดวิสัยทัศน์ของผู้บริหารสู่การปฏิบัติ และจูงใจผู้ร่วมงานให้ทำงานเพื่อบรรลุเป้าหมาย การกระจายอำนาจตามสายบังคับบัญชาตามความรู้ความสามารถ การทำงานเป็นทีม การรับรู้การเปลี่ยนแปลง ริเริ่มนวัตกรรมใหม่ การสร้างเครือข่ายในการทำงานและการคาดการณ์วางแผนรองรับการเปลี่ยนแปลง 3. แนวทางการเสริมสร้างภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษา เพื่อรองรับการพัฒนาในเขตเศรษฐกิจพิเศษชายแดน ดังนี้ 1) การเสริมสร้างด้านการบริหารแบบมีส่วนร่วม ดังนี้คือ สร้างแรงบันดาลใจให้ครูตระหนักถึงการมีส่วนร่วมและพัฒนางานเพื่อโรงเรียน สร้างวิสัยทัศน์ร่วมและวางเป้าหมายชัดเจน ส่งเสริมให้ผู้ร่วมงานแสดงความคิดเห็น ร่วมตัดสินใจในการแก้ปัญหา พร้อมดำเนินงานการขับเคลื่อนนโยบายสู่การปฏิบัติทั้งด้านหลักสูตร การจัดการเรียนรู้ และการประเมินผลการเรียนรู้ เพื่อเน้นให้ผู้เรียนเกิดทักษะตามกรอบการพัฒนาในเขตเศรษฐกิจพิเศษ 2)การเสริมสร้างการสื่อสารในองค์กรอย่างมีประสิทธิผล ดังนี้ ผู้บริหารต้องเป็นผู้มีวิสัยทัศน์ สื่อสารวิสัยทัศน์ให้กับผู้ร่วมงานทำงานเพื่อบรรลุเป้าหมาย สร้างแรงจูงใจในการทำงาน สร้างศรัทธาแก่ผู้ใต้บังคับบัญชา ยกย่องชมเชยผลงานร่วมกัน 3)การเสริมสร้างด้านการกระจายอำนาจและการทำงานเป็นทีม ดังนี้ แบ่งสายงานการบริหาร มอบหมายงานตามความถนัด พัฒนาผู้ร่วมงานให้ทำงานเป็นทีม กระจายภาวะผู้นำทีม ที่สำคัญทุกคนในทีมงานต้องเข้าใจและ ยึดเป้าหมายเดียวกัน มีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ภายในทีมเพื่อให้เกิดชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ รวมถึงส่งเสริมการประเมินและสะท้อนผลการปฏิบัติงานของทีมอย่างต่อเนื่อง 4)การเสริมสร้างการบริหารงานเชิงรุก ดังนี้ ผู้บริหารต้องเชื่อมั่นในตนเอง ทุ่มเทมุ่งมั่น กล้าตัดสินใจ และพยายามตื่นตัวพร้อมแสวงหาโอกาสโดยเฉพาะการประสานเครือข่ายเชิงรุก สามารถคาดการณ์ล่วงหน้าได้ดีถึงการเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้นกับการพัฒนาในเขตเศรษฐกิจพิเศษเพื่อหาวิธีการรองรับผลกระทบ ส่งเสริมและแสวงหานวัตกรรมใหม่ในการแก้ปัญหาและพัฒนาการทางานของโรงเรียนให้เป็นไปตามเป้าหมายนโยบายการจัดการศึกษาในเขตเศรษฐกิจพิเศษ
เอกสารอ้างอิง
จิตรา ทรัพย์โฉม. (2556). ความสัมพันธ์ระหว่างภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารโรงเรียนกับประสิทธิผลการบริหารงานโรงเรียน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาสกลนคร เขต 2. (วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต). มหาวิทยาบัยราชภัฎสกลนคร. สกลนคร.
ดุษฎี เย็นใจ. (2558). ภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษาที่ส่งผลต่อวัฒนธรรมองค์การของโรงเรียนราชประชานุเคราะห์ กลุ่ม 6 ภาคเหนือตอนบน สังกัดสำนักบริหารงานศึกษาพิเศษ. (การศึกษามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยพะเยา. พะเยา.
นนทิพร สาน้อย. (2557). การศึกษาปัจจัยที่ส่งผลต่อภาวะผู้นำเชิงวิสัยทัศน์ของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาภาคเหนือตอนล่าง. (ปริญญาศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยขอนแก่น. ขอนแก่น.
ผกาพรรณ์ เชื้อเมืองพาน. (2553). ปัจจัยที่ส่งผลต่อภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหาร โรงเรียนในจังหวัดลำปาง. (วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.สืบค้นจาก ฐานข้อมูลงานวิจัย ThaiLis Digital Collection.
พระมหาวุฒิชัย วชิรเมธี. (2552). ภาวะผู้นำ จากเนลสัน มันเดลา ถึง โอบามาแห่งทำเนียบขาว. สงขลา : สำนักวิชาการ มหาวิทยาลัยหาดใหญ่.
มาซีเต๊าะ บีมา. (2557). ภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษากับขวัญและกำลังใจในการปฏิบัติงานครู สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษายะลา. (วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยราชภัฎยะลา. สืบค้นจาก ฐานข้อมูลงานวิจัย ThaiLis Digital Collection.
วิจารณ์ พาณิชย์. (2555). วิถีสร้างการเรียนรู้เพื่อศิษย์ในศตวรรษที่ 21. กรุงเทพฯ: มูลนิธิสดศรี-สตษดิ์วงศ์.
วิทยา ด่านธารงกูล. (2546). การบริหาร = Management. กรุงเทพฯ : เธิร์ดเวฟ เอ็ดดูเคชั่น.
ศิริพงษ์ เสาภายน.(2552). หลักและกระบวนการบริหารการศึกษา : ทฤษฎีและแนวปฏิบัติ. กรุงเทพฯ : บุ๊คพอยท์.
สมศักดิ์ วิไลแก้ว. (2552). ปัจจัยที่ส่งผลต่อภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษา โรงเรียนสังกัดเทศบาลนครขอนแก่น.(ปริญญาศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต). มหาวิยาลัยขอนแก่น. ขอนแก่น.
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ.(2553). หลักสูตรผู้นำทีมที่ประสิทธิผล (Effective Team leader). สืบค้นเมื่อ 16 มีนาคม 2560, จาก ocsc.chulaonline.net/document/ teamleader/Effective_Team_Leader.pdf.
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2555). รายงานประจำปี 2554 สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. นนทบุรี : ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด.
สิทธิพล พหลทัพ. (2552). ปัจจัยที่ส่งผลต่อภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาขอนแก่น เขต 3. (ปริญญาศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยขอนแก่น. ขอนแก่น.
Pejza, J.P. (1985). The Catholic school principal : A different kind of leader” Paper presented at the Annual Meeting of the National Catholic Educational Association, St. Louis, MO.
