การพัฒนากิจกรรมและเส้นทางการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพเพื่อรองรับนักท่องเที่ยวสูงวัยในเมืองมรดกโลกสำหรับนักท่องเที่ยวสูงวัย (อำเภอพระนครศรีอยุธยา)

เสาวลักษณ์  ชาติศรีสัมพันธ์; พัทธ์พสุตม์  สาธุนุวัฒน์

ผู้แต่ง

เสาวลักษณ์ ชาติศรีสัมพันธ์ สาขาวิชาการตลาด คณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนครศรีอยุธยา
พัทธ์พสุตม์ สาธุนุวัฒน์ สาขาวิชาการตลาด คณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนครศรีอยุธยา

คำสำคัญ:

กิจกรรมและเส้นทางการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ, สื่อประชาสัมพันธ์, นักท่องเที่ยวสูงวัย

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพปัจจุบันของกิจกรรมและเส้นทางการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ 2) พัฒนากิจกรรมและเส้นทางการท่องเที่ยว และ 3) สร้างสื่อประชาสัมพันธ์ที่เหมาะสม โดยใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพผ่านการปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (PAR) กับผู้นำชุมชนและภาคีเครือข่าย 20 ราย ใช้การเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง เน้นผู้มีบทบาทสำคัญในชุมชนและเกี่ยวข้องกับการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ การวิจัยเชิงปริมาณใช้แบบสอบถามนักท่องเที่ยวสูงวัย 400 ราย ที่มาท่องเที่ยวในอำเภอพระนครศรีอยุธยา ผลการศึกษาสภาพปัจจุบันของเส้นทางการท่องเที่ยว พบว่า มีความเชื่อมโยงกับสถานที่สำคัญทางประวัติศาสตร์ มีงานแกะสลักไม้ ชุมชนมีความเข้มแข็งและได้รับการสนับสนุนจากองค์กรปกครองท้องถิ่น ด้านการพัฒนากิจกรรมและเส้นทางการท่องเที่ยว ได้พัฒนาโปรแกรม “ท่องเที่ยววัยเก๋าไม่เฉา” (2 วัน 1 คืน) ให้เหมาะกับนักท่องเที่ยวสูงวัย โดยคำนึงถึงความสะดวกสบาย ลดความเหนื่อยล้า มีการเสนอแนะให้เพิ่มกิจกรรมการนวดแผนไทยเพื่อเสริมประสบการณ์ด้านสุขภาพ ด้านการสร้างสื่อประชาสัมพันธ์กิจกรรมและเส้นทางการท่องเที่ยว พบว่า นักท่องเที่ยวสูงวัยเป็นเพศหญิง อายุ 60-65 ปี เดินทางด้วยรถยนต์ส่วนตัวมาเป็นครอบครัวในวันหยุด และรับข้อมูลการท่องเที่ยวผ่านสื่อสังคมออนไลน์เป็นหลัก ผลการประเมินด้านรูปแบบกิจกรรมเส้นทางท่องเที่ยว และการประชาสัมพันธ์อยู่ในระดับมากทุกด้าน ส่วนรูปแบบการประชาสัมพันธ์การจัดกิจกรรม ควรสร้างและเผยแพร่สื่อประชาสัมพันธ์ผ่านโซเชียลมีเดีย โดยแจ้งรายละเอียดผ่านแอปพลิเคชันไลน์ และจัดทำคู่มือเส้นทางท่องเที่ยวเชิงสุขภาพสำหรับผู้สูงวัย โดยคณะผู้วิจัยได้จัดทำคู่มือ “ท่องเที่ยววิถีไทยเพื่อผู้สูงวัย” เพื่อใช้ในการประชาสัมพันธ์กิจกรรมและการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ รวมทั้งทำการเผยแพร่ผ่านแอปพลิเคชันไลน์ให้แก่นักท่องเที่ยวสูงวัย

เอกสารอ้างอิง

กรวรรณ สังขกร และคณะ. (2563). การพัฒนารูปแบบการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพสำหรับผู้สูงอายุในภาคเหนือ.วารสารการท่องเที่ยวไทย, 16(2), 59-76.

กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา. (2567). แผนพัฒนาการท่องเที่ยวแห่งชาติ ฉบับที่ 3 (พ.ศ.2566-2570). กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา.

การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย. (2567). การศึกษาข้อมูลการท่องเที่ยวสูงวัย. การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย.

กันตภณ แก้วสง่า, บุษบา สุธีธร, และอภิชญา อยู่ในธรรม. (2563). การประชาสัมพันธ์การท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ผ่านเว็บไซต์เครือข่ายสังคม. วารสารการบริการและการท่องเที่ยวไทย, 15(2), 14-28.

กาญจนาวดี พวงชื่น และแสงสรรค์ ภูมิสถาน. (2563). พฤติกรรมการท่องเที่ยวและความต้องการของนักท่องเที่ยวผู้สูงอายุต่อการท่องเที่ยวในอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่. วารสารการบริการและการท่องเที่ยวไทย, 15(2), 31.

ขนิษฐา ทองเชื้อ, อธิษฐาน ทองเชื้อ, และจตุรงค์ จิตติยพล. (2566). พฤติกรรมการท่องเที่ยวของผู้สูงอายุในจังหวัดขอนแก่น. ใน กนกอร บุญมี (ประธาน), การประชุมวิชาการและการนำเสนอผลงานวิจัยระดับชาติครั้งที่ 10 และระดับนานาชาติครั้งที่ 8 (หน้า 897-905). ขอนแก่น: มหาวิทยาลัยภาคตะวันออกเฉียงเหนือ.

เขมลักษณ์ คุปคีตพันธ์ และปริญญา บรรจงมณี. (2563). แนวทางการพัฒนาองค์ประกอบการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพของนักท่องเที่ยวชาวยุโรปในจังหวัดประจวบคีรีขันธ์. วารสารบัณฑิตศึกษามหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์, 14(1), 1-11.

ชูศรี วงศ์รัตนะ. (2560). เทคนิคการใช้ สถิติเพื่อการวิจัย (พิมพ์ครั้งที่ 13). อมรการพิมพ์.

ตุลยราศรี ประเทพ. (2565, 2 ธันวาคม). ศตวรรษที่ 21 กับการท่องเที่ยวผู้สูงอายุในประเทศไทย. https://bsru.net/ศตวรรษที่21กับการท่องเที่ยว

ธนรัตน์ รัตนพงศ์ธระ, เสรี วงษ์มณฑา, ชุษณะ เตชคณา, และณัฐพล ประดิษฐผลเลิศ. (2559). แนวทางการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงมรดกวัฒนธรรมในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา. วารสารวิชาการนวัตกรรมสื่อสารสังคม, 4(2), 34–45.

ธวัช พุ่มดารา และสุวิตา พฤกษอาภรณ์. (2565). พฤติกรรมการทองเที่ยวของนักทองเที่ยวคุณภาพสูงกลุ่มผู้สูงอายุจังหวัดสมุทรสงคราม. วารสารวิชาการคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาตร์มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนคร, 6(1), 107-128.

นำขวัญ วงศ์ประทุม และดวงศิริ ภูมิวิชชุเวช. (2564). รูปแบบการจัดการการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพโดยชุมชนตามศาสตร์พระราชา. วารสารศิลปการจัดการ, 5(2), 299-315.

บริษัทเครือเจริญโภคภัณฑ์. (2565, 2 พฤศจิกายน). ส่องพฤติกรรมนักท่องเที่ยวแต่ละสาย คุณเป็นสายไหน?. https://www.wearecp.com/tratvel-survey-part-2-28-10-2565/

มธุรา สวนศรี, สมคิด สวนศรี, และพัชรินทร์ จึงประวัติ. (2565). การส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพผู้สูงอายุจังหวัดนครนายก. วารสารวิจัยราชภัฏเชียงใหม่, 23(2), 155-173.

เมธาวี กิจเกษตรกุล และณัฐสินีชิน ธนภูมิไพศาล. (2565). ปัจจัยที่ส่งผลต่อทัศนคติในการเลือกใช้บริการบริษัทนำเที่ยว ของนักท่องเที่ยวชาวไทยในเขตกรุงเพทมหานคร ในช่วงก่อนและระหว่างสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคไวรัสโคโรนา 2019 และแนวทางการปรับตัวของบริษัทนำเที่ยว. วารสารวิจัยและพัฒนามหาวิทยาลัยราชภัฏเลย. 17(61), 56-66.

วารีพร ชูศรี และวรลักษณ์ ลลิตศศิวิมล. (2563). การท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ: ความสามารถในการแข่งขันของประเทศไทย. วารสารมหาวิทยาลัยนราธิวาสราชนครินทร์ สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์. 7(2), 205-218.

วิภาดา มุกดา, ศรีสุดา วงศ์วิเศษกุล, วริษฐา แก่นสานสันติ, และวันเพ็ญ ควรสมาน (2565). การพัฒนาต้นแบบธุรกิจบริการรีสอร์ตเชิงสุขภาพเพื่อดูแลสุขภาพรองรับสังคมผู้สูงอายุด้วยการสร้างบริการ

มูลค่าสูงของธุรกิจโรงแรมขนาดเล็ก. มหาวิทยาลัยสวนดุสิต คลังข้อมูลงานวิจัยไทย. https://cmudc.library.cmu.ac.th/frontend/Info/item/dc:175073

วิรุณสิริ ใจมา, ปวีณา ลี้ตระกูล, ประภาพรรณ ไชยานนท์, ศศิวิมล ภู่พวง, ปทุมพร แก้วคำ, และสิริรัตน์ โอภาพ (2565). การพัฒนารูปแบบกิจกรรมท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมในจังหวัดเชียงรายที่เหมาะสมกับนักท่องเที่ยวผู้สูงอายุชาวต่างชาติ. วารสารการท่องเที่ยวและการบริการ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย, 7(1), 1-18.

สุพัตรา จันทนะศิริ, จรูญ ชำนาญไพร, ทิพย์ลาวัลย์ แก้วนิล, กวีพงษ์ หิรัญสี, และเอกรินทร์ ช่วยนุกุล. (2566). ปัจจัยที่ส่งผลต่อการตัดสินใจในการท่องเที่ยวของผู้สูงอายุ จังหวัดอุบลราชธานี. วารสารนวัตกรรมการจัดการศึกษาและการวิจัย, 5(3), 555-564.

สำนักงานสถิติจังหวัดพระนครศรีอยุธยา. (2567). สถิตินักท่องเที่ยวสูงวัยจังหวัดพระนครศรีอยุธยา. สำนักงานสถิติจังหวัดพระนครศรีอยุธยา.

อัครวินท์ ศาสนพิทักษ์, นภสนันท์ ทองอินทร์, และจตุพล ดวงจิตร. (2567). รูปแบบการจัดการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพเพื่อรองรับนักท่องเที่ยวผู้สูงอายุในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา (เมืองมรดกโลก). วารสารการจัดการธุรกิจ มหาวิทยาลัยบูรพา, 13(1), 60-77.

Cochran, W.G. (1953). Sampling Techniques. John Wiley & Sons.

Forngolf. (2565, 9 พฤษภาคม). 11 สถานที่ท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ สุขภาพดีแบบสุดฟิน. https://www.charnveeresortkhaoyai.com/th/healthy-tourism-places/

Global Wellness Institute. (2024, 15 March). Renewed Partnership Highlights Thailand on GWI’s Geography of Wellness with Fresh Insights into The Country’s Evolving Wellness Economy. https://globalwellnessinstitute.org/pressroom/press-releases/geo-thailand-renewal/

Grunig, J. E., & Hunt, T. (1984). Managing Public Relations. Holt, Rinehart and Winston.

Kotler, P., & Keller, K. L. (2016). Marketing Management (15th ed.). Pearson.

Likert, R. (1932). A Technique for The Measurement of Attitudes. Archives of Psychology, 22(140), 1-55.

Tanaka, Y., & Yamamoto, H. (2023). Health Tourism Development in World Heritage Sites: Case Studies from Asia. International Journal of Tourism Research, 25(2), 156-170.