นาฏศิลป์พื้นเมืองสร้างสรรค์ : ม้าก้านกล้วย

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) สร้างสรรค์การแสดงนาฏศิลป์จากการละเล่นม้าก้านกล้วย และ 2) นำเสนอนาฏศิลป์พื้นเมืองสร้างสรรค์ ชุด ม้าก้านกล้วย กลุ่มเป้าหมายที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ ปราชญ์ชุมชนและผู้สูงอายุบ้านท่าลี่ อำเภอท่าลี่ จังหวัดเลย และบ้านท่าสวรรค์ อำเภอนาด้วง จังหวัดเลย จำนวน 15 คน นักเรียนโรงเรียนสาธิต มหาวิทยาลัยราชภัฏเลย จำนวน 8 คน ครูผู้สอนนาฏศิลป์ จำนวน 5 คน และนักศึกษาสาขาวิชานาฏศิลป์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเลย จำนวน 10 คน เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ แบบสัมภาษณ์ แบบสังเกตพฤติกรรม และประเด็นวิพากษ์การแสดง การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพใช้วิธีวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า ผู้วิจัยสร้างสรรค์การแสดงนาฏศิลป์จากการละเล่นของไทย ชุดม้าก้านกล้วย โดยนำเสนอภูมิปัญญาพื้นบ้านในการประยุกต์ใช้ธรรมชาติมาประดิษฐ์เป็นของเล่นและการละเล่นเด็กซึ่งสื่อให้เห็นว่าวัฒนธรรมพื้นบ้านไทยที่มีรากฐานมาจากสังคมเกษตรกรรม แนวคิดของการแสดงคือการนำเสนอด้วยกระบวนท่าทางตามแบบนาฏศิลป์ ออกแบบท่ารำให้ครอบคลุมความหมายของเนื้อหา ได้แก่ ท่ารำที่เน้นความสนุกสนานผสมผสานกับอากัปกิริยาตามขั้นตอนการเล่นม้าก้านกล้วย ออกแบบดนตรีประกอบการแสดงโดยใช้เครื่องดนตรีพื้นบ้านที่ผสมผสานระหว่างความเป็นภาคกลางและบริบทของพื้นถิ่นภาคตะวันออกเฉียงเหนือ การแสดงชุดนี้เผยแพร่ในรูปของวีดิทัศน์และถ่ายทอดให้เยาวชนคนรุ่นใหม่รับรู้เพื่อมุ่งหวังให้เยาวชนรุ่นใหม่รู้จักการละเล่นของไทยดั้งเดิมเป็นส่วนหนึ่งในการอนุรักษ์สานต่อภูมิปัญญาไทยต่อไปได้ภายใต้พลวัตทางสังคมวัฒนธรรมสมัยใหม่