วันแห่งการ “ขอโทษ” ชนพื้นเมือง: บทเรียนจากรัฐบาลออสเตรเลียสู่สามจังหวัดชายแดนใต้ของประเทศไทย

บทคัดย่อ

บทความชิ้นนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อเรียนรู้และก้าวข้ามคติทางชาติพันธุ์ (ethnocentrism) โดยการเปรียบเทียบประสบการณ์ระหว่างความสัมพันธ์ของรัฐบาลประเทศออสเตรเลียกับชนพื้นเมืองออสเตรเลีย คือ อะบอริจิน (aborigins) และความสัมพันธ์ของรัฐบาลประเทศไทยกับชนกลุ่มน้อยมลายูมุสลิมในจังหวัดชายแดนภาคใต้ โดยใช้วิธีศึกษาค้นคว้าจากเอกสาร ผลการศึกษาพบว่า การรู้เท่าทันอคติทางชาติพันธุ์คือสิ่งสำคัญในกระบวนการสร้างความสงบและสันติสุข โดยเฉพาะการศึกษาและมีรายงานที่แสดงให้เห็นถึงความเข้าใจเกี่ยวกับการแบ่งแยกความแตกต่างว่าเป็นสิ่งที่ถูกสร้างขึ้นมาโดยสังคม ในช่วงยุคล่าอาณานิคมอคติทางชาติพันธุ์มีแนวโน้มต่อพฤติกรรมทางสังคมในทางลบจนกลายเป็นลัทธิเหยียดผิว (Racism) ผ่านการจำแนกความแตกต่างผ่านลักษณะทางกายภาพอย่างชัดเจน ผลของความเชื่อเช่นนี้นำไปสู่ความรุนแรงต่อชนกลุ่มน้อยในรูปแบบต่างๆ เช่น การขโมยรุ่นตระกูล (stolen generation) การฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ และเหตุการณ์ความไม่สงบในจังหวัดชายแดนภาคใต้ ในประเทศออสเตรเลีย ปี ค.ศ. 1997 รัฐสภามีการศึกษาและมีรายงาน โดยจัดให้มีวันแห่งการขอโทษขึ้น เนื่องจากเห็นว่าการปฏิบัติต่อชนพื้นเมืองในช่วงยุคอาณานิคมเมื่อ ศตวรรษที่ 19 ถือเป็นพฤติกรรมของคนในยุคเถื่อน (stone age) และพยายามสร้างความสัมพันธ์เชิงบวกขึ้นมาใหม่ในรูปแบบต่างๆ โดยเฉพาะการกล้าพูดความจริง ในขณะที่สถานการณ์ความไม่สงบในประเทศไทยส่วนหนึ่งเป็นผลมาจากการไม่สามารถพูดความจริง (truth) จากบทเรียนของประเทศออสเตรเลียเมื่อมาประยุกต์ใช้ในประเทศไทย การสร้างความสมานฉันท์และความสันติสุขควรใช้งานวิจัยเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณ และค้นหาวิธีการรณรงค์และการสื่อสารความเจ็บปวดของกันและกัน เพื่อนำไปสู่การก้าวข้าวอคติทางชาติพันธุ์ที่อาจจะเกิดขึ้นในอนาคต