การสืบทอดภูมิปัญญาด้านอาหารผ่านการออกแบบผลิตภัณฑ์ : เกลือหวานปัตตานีและสะตอดอง

บทคัดย่อ

เกลือหวานปัตตานีเป็นวัตถุดิบพื้นถิ่นที่สำคัญซึ่งได้มาจากวิธีการทำนาเกลือแบบดั้งเดิมที่ได้รับการอนุรักษ์สืบทอดมาหลายชั่วอายุคน มีบทบาทสำคัญในการถนอมอาหารและเป็นส่วนประกอบพื้นฐานในอาหารภาคใต้ โดยเฉพาะสะตอดอง ซึ่งเป็นอาหารที่ขึ้นชื่อเรื่องรสชาติที่เป็นเอกลักษณ์และกรรมวิธีการผลิต อย่างไรก็ตาม การถ่ายทอดองค์ความรู้ด้านการทำอาหารที่เกี่ยวข้องกับการใช้เกลือหวานในการเตรียมอาหารแบบดั้งเดิมนั้น พบกับความท้าทายหลักสองประการ ได้แก่ 1) ความไม่แม่นยำในการเผยแพร่สูตรอาหาร รวมถึงความไม่สอดคล้องของสัดส่วนส่วนผสมและ 2) บริบททางวัฒนธรรมที่เกี่ยวข้องกับเกลือหวานที่ลดน้อยลง ทำให้ขาดความตระหนักถึงแหล่งที่มาและกระบวนการผลิต ปัญหาเหล่านี้ส่งผลให้รสชาติของสะตอดองแตกต่างกันไปในแต่ละรุ่น ซึ่งอาจนำไปสู่การสูญเสียบทความนี่มุ่งนำเสนอการตรวจสอบการอนุรักษ์และการถ่ายทอดมรดกทางอาหารผ่านกรณีศึกษาสะตอดอง ปั๊ตตานี โดยเน้นยำถึงบทบาทสำคัญของเกลือหวานปัตตานีในการกำหนดลักษณะรสชาติที่เป็นเอกลักษณ์ นอกจาก นี้ยังนำเสนอแนวทางการออกแบบที่มุ่งเน้นการพัฒนาเครื่องมือที่อำนวยความสะดวกในการถ่ายทอดองค์ความรู้ด้านการทำอาหารแบบดังเดิมอย่างแม่นยำและมีความหมาย การศึกษานี้ได้บูรณาการหลักการออกแบบที่สำคัญ 2 ประการได้แก่ การออกแบบเพื่อประโยชน์ใช้สอย (Functional Design) ซึ่งมุ่งเน้นการสร้างเครื่องมือวัดที่แม่นยำเพื่อเพิ่มความถูกต้องในการใช้เกลือหวาน และการออกแบบเพื่อสร้างอารมณ์ (Emotional Design) ซึ่งมุ่งที่จะฝังเรื่องราวทางวัฒนธรรมไว้ในการออกแบบผลิตภัณฑ์ผ่านรูปแบบและความสวยงามที่ได้รับแรงบันดาลใจจากภาพลักษณ์ของนาเกลือ ด้วยการสังเคราะห์แนวทางเหล่านี้ ผลลัพธ์ของการออกแบบที่นำเสนอมีเป้าหมายเพื่อเสริมสร้างทั้งความแม่นยำทางเทคนิคในการเตรียมอาหารและการอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรม เพื่อให้มันใจได้ถึงการถ่ายทอดแนวปฏิบัติการทำอาหารแบบดังเดิมของปัตตานีไปยังคนรุ่นหลังอย่างยังยืน