การจัดการพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นในลุ่มทะเลสาบสงขลา กรณีศึกษาวัดหัวเตย ตำบลดอนทราย อำเภอปากพะยูน จังหวัดพัทลุง
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ถอดความรู้กระบวนการจัดการพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นในลุ่มทะเลสาบสงขลา กรณีพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นวัดหัวเตย ตำบลดอนทราย อำเภอปากพะยูน จังหวัดพัทลุง และ 2) นำเสนอรูปแบบการจัดการพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นในลุ่มทะเลสาบสงขลากรณีพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นวัดหัวเตย ตำบลดอนทราย อำเภอปากพะยูน จังหวัดพัทลุง ใช้ระเบียบวิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยเก็บรวบรวมข้อมูลด้วยวิธีการสังเกต การสัมภาษณ์ และการสนทนากลุ่ม จากผู้ให้ข้อมูลหลัก 4 กลุ่ม จำนวนรวม 20 คน คือ ผู้นำท้องถิ่น ปราชญ์ท้องถิ่น ชาวบ้านในชุมชน และภาคีเกี่ยวข้อง ผลการวิจัยพบว่า 1) ชุมชนมีกระบวนการจัดการพิพิธภัณฑ์แบบมีส่วนร่วม ดังนี้ จัดเวทีแลกเปลี่ยนนำร่องพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น ทำบันทึกความร่วมมือการจัดการพิพิธภัณฑ์ร่วมกับภาคีเครือข่าย ศึกษาประวัติศาสตร์ท้องถิ่นและมรดกทางวัฒนธรรมของชุมชน พร้อมทั้งสรุปแก่นความรู้เผยแพร่ ดำเนินการจัดทำทะเบียนวัตถุเพื่อการอนุรักษ์วัตถุเบื้องต้น สัมมนาการจัดแสดงและจัดแสดงวัตถุในพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น ประชุมจัดทำเอกสารข้อมูล แผนที่วัฒนธรรมชุมชน สื่อ และนิทรรศการถาวร 2) นำเสนอรูปแบบการจัดการพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นแบบมีส่วนร่วม สามารถกำหนดรูปแบบการท่องเที่ยวเชิงพิพิธภัณฑ์ ที่เหมาะสมได้ 3 รูปแบบ คือ 1) รูปแบบการท่องเที่ยว “ย้อนรอยประวัติศาสตร์ท้องถิ่นผ่านพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นวัดหัวเตย” 2) รูปแบบการท่องเที่ยว “เรียนรู้ศิลปะและหัตถกรรมพื้นบ้านผ่านพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นวัดหัวเตย” และ 3) รูปแบบการท่องเที่ยว “เรียนรู้ภูมิปัญญาการดูแลสุขภาพผ่านพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นวัดหัวเตย”
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กานต์รวี ชมเชย.(2557). รายงานการวิจัยเรื่อง การบริหารจัดการพิพิธภัณฑ์ : กรณีศึกษามิวเซียมสยามและพิพิธภัณฑ์บ้านไทยจิมทอมป์สัน. มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
ชุมพล รอดแจ่ม.(2556). รายงานการวิจัยเรื่องเส้นทางการท่องเที่ยวเชิงศิลปวัฒนธรรม อำเภอบางกรวย จังหวัดนนทบุรี. วิทยาลัยราชพฤกษ์.
พิเศษ เจียจันทร์พงษ์. (2539). “แนวโน้มของพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นในประเทศไทย” ใน พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นในประเทศไทย. ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร.
ภัทรา แจ้งในเจริญ. (2558). การจัดการการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมกรณีศึกษา ชุมชนโอหงิมาจิหมู่บ้านชิราคาว่าโก จังหวัดกิฝุ ประเทศญี่ปุ่น. [วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
มูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธุ์ (2543). รวบรวม บันทึก ศึกษา ข้อมูลทางวัฒนธรรม สนับสนุนการอนุรักษ์เพื่อพัฒนาเผยแพร่เพื่อศึกษาของสาธารณะ. เมืองโบราณ.
รัชฎาพร เกตานนท์ แนวแห่งธรรม. (2556). การพัฒนารูปแบบพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ในการสร้างความเข้มแข็งสู่ชุมชน. [ดุษฎีนิพนธ์ ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยศิลปากร.
วนิษา ติคำ. (2553). การจัดการพิพิธภัณฑ์เชิงบูรณาการกรณีศึกษาพิพิธภัณฑ์ชุมชนท้องถิ่นแหล่งเตาเมืองน่านบ้านเตาไหแช่เลียง. [วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยศิลปากร.
ศรีศักร วัลลิโภดม. (2545). พิพิธภัณฑ์ในศตวรรษใหม่. ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร มหาวิทยาลัยศิลปากร.
สถาบันทักษิณคดีศึกษา. (2557). ชุมชนดอนทราย อำเภอปากพะยูน จังหวัดพัทลุง ประวัติศาสตร์ ศิลปวัฒนธรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่น. สถาบันทักษิณคดีศึกษา มหาวิทยาลัยทักษิณ.
สุธิวงศ์ พงศ์ไพบูลย์. (2536). ข้อจำกัดและปัจจัยทางวัฒนธรรมกับการพัฒนาชุมชนรอบลุ่มทะเลสาบสงขลา. ทักษิณคดี, 3(1), 55-66.
สุธิวงศ์ พงศ์ไพบูลย์. (2539). “ปัญหาพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นและแนวทางการแก้ไขปัญหา” ใน พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นในประเทศไทย. ศูนย์มานุษยวิทยา สิรินธร มหาวิทยาลัยศิลปากร.
ICOM. (2004). Development of the Museum Definition according to ICOM Statutes. http://icom.museum /his_def_eng.html.