ภาษาสื่อความหมาย : ภาษาสะท้อนคติความเชื่อจากการตั้งชื่อยาและชื่อโรค ในตำราแพทย์ศาสตร์สงเคราะห์

บทคัดย่อ

บทความนี้เป็นการนำเสนอภูมิปัญญาการใช้ภาษาที่สะท้อนคติความเชื่อที่จากการตั้งชื่อยาและชื่อโรคในตำรายาแพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ ผลการศึกษาพบว่า แพทย์ผู้ประพันธ์ตำรายาได้ใช้คำภาษาบาลีสันสกฤตและคำภาษาไทยมาตั้งชื่อยาและชื่อโรคสื่อความหมายที่สะท้อนคติความเชื่อเรื่องเทพเจ้า ความเป็นสิริมงคล ยักษ์ และภูตผีปีศาจ ซึ่งบันดาลให้เกิดทั้งคุณและโทษ กล่าวคือ การตั้งชื่อยาจะเป็นชื่อที่สื่อความหมายถึงพลังอำนาจของเทพเจ้า และความเป็นสิริมงคลที่ทำให้ผู้ป่วยหายจากโรค ส่วนการตั้งชื่อโรคที่ไม่สามารถระบุสาเหตุการเกิดโรคได้ จะเป็นชื่อที่สื่อความหมายว่าเกิดจากการกระทำของอมนุษย์และภูตผีปีศาจ การตั้งชื่อสื่อความหมายที่สะท้อนคติความเชื่อเหล่านี้แสดงให้เห็นว่า คติความเชื่อที่แทรกซึมลึกอยู่ในความรู้สึกของผู้คนในสังคมไทยเป็นสิ่งที่มีอำนาจเหนือธรรมชาติ มีอิทธิพลต่อชีวิต และสามารถบันดาลให้เกิดสิ่งต่าง ๆ ได้ ดังนั้นการศึกษาเรื่องภูมิปัญญาการใช้ภาษาในการตั้งชื่อยาและชื่อโรคทางการแพทย์แผนไทย นอกจากจะทำให้เข้าใจความหมายของชื่อแล้ว ยังทำให้เข้าใจระบบคิดของมนุษย์ในการใช้ภาษาที่สัมพันธ์กับคติความเชื่ออันส่งผลในการรักษาผู้ป่วยทั้งทางร่างกายและจิตใจ