สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์และการรับรอง ผลิตภัณฑ์พิเศษซึ่งรับรองการผลิต ด้วยวิธีดั้งเดิมกับการคุ้มครอง ภูมิปัญญาท้องถิ่นอาหารไทย

บทคัดย่อ

การวิจัยเรื่องนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษาแนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวกับ กฎหมายทรัพย์สินทางปัญญา 2) เพื่อศึกษาแนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวกับการให้ความคุ้มครองสิ่งบ่งชี้ทาง ภูมิศาสตร์และการรับรองผลิตภัณฑ์พิเศษซึ่งรับรองการผลิตด้วยวิธีดั้งเดิมของไทยและระเบียบเลขที่ 1151/2012 ของสหภาพยุโรป 3) เพื่อวิเคราะห์และเปรียบเทียบถึงความสอดคล้องและความแตกต่างใน มาตรการการคุ้มครองภูมิปัญญาท้องถิ่นอาหารโดยใช้สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ของประเทศไทยกับระเบียบเลขที่ 1151/2012 ของสหภาพยุโรป และ 4) เพื่อเสนอแนะแนวทางการบัญญัติเพิ่มเติมและการแก้ไขกฎหมาย ในการการคุ้มครองภูมิปัญญาท้องถิ่นอาหารไทย การวิจัยเรื่องนี้ได้การวิเคราะห์การคุ้มครองภูมิปัญญาท้องถิ่นอาหารไทยตามกฎหมายทรัพย์สินทาง ปัญญาพบว่า ภูมิปัญญาท้องถิ่นอาหารไทยไม่สามารถได้รับความคุ้มครองตามกฎหมายลิขสิทธิ์ สิทธิบัตร เครื่องหมายการค้า และความลับทางการค้า และได้ศึกษาและวิเคราะห์การใช้กฎหมายสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ ของประเทศไทย และกฎหมายสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์และการรับรองผลิตภัณฑ์พิเศษซึ่งรับรองการผลิตด้วยวิธี ดั้งเดิมของสหภาพยุโรป ตามระเบียบแห่งสภายุโรปและคณะมนตรีว่าด้วยระบบมาตรฐานสำหรับผลิตภัณฑ์ การเกษตรและผลิตภัณฑ์อาหาร เลขที่ 1151/2012 ในการคุ้มครองภูมิปัญญาท้องถิ่นอาหารไทยพบว่า กฎหมายสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ของไทยสามารถให้ความคุ้มครองภูมิปัญญาท้องถิ่นอาหารได้ แต่มีข้อจำกัด กรณีที่ภูมิปัญญาท้องถิ่นอาหารไม่มีความเชื่อมโยงกับแหล่งภูมิศาสตร์ หรือกรณีที่เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นที่แพร่หลายไปหลายท้องที่จะไม่สามารถได้รับความคุ้มครองตามกฎหมายสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ได้ ประกอบ กับข้อจำกัดเรื่องผู้ผลิตต้องอยู่ในแหล่งภูมิศาสตร์ และความไม่ชัดเจนของบทบัญญัติ คำว่า สินค้าเกิดจาก แหล่งภูมิศาสตร์ ต้องมีวัตถุดิบและกระบวนการผลิตทุกขั้นตอนภายในแหล่งภูมิศาสตร์หรือไม่ ซึ่งระเบียบ ของสหภาพยุโรปเลขที่1151/2012 ไม่ปรากฏข้อจำกัดดังกล่าว เพราะกฎหมายสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ของ สหภาพยุโรปแบ่งได้เป็น สิ่งบ่งชี้แหล่งกำเนิดที่ได้รับความคุ้มครอง และสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ที่ได้รับความ คุ้มครอง ซึ่งการคุ้มครองลักษณะสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ที่ได้รับความคุ้มครอง วัตถุดิบหรือกระบวนการผลิต บางขั้นตอนสามารถเกิดนอกแหล่งภูมิศาสตร์ได้ ดังนั้น ข้อจำกัดเรื่องความไม่ชัดเจนของบทบัญญัติ “สินค้า ที่เกิดจากแหล่งภูมิศาสตร์” ว่า วัตถุดิบหรือทุกขั้นตอนของกระบวนการผลิตต้องทำในแหล่งภูมิศาสตร์หรือ ไม่ จึงไม่มีปัญหาในการตีความ นอกจากนี้ระเบียบของสหภาพยุโรปเลขที่ 1151/2012 มีการคุ้มครองลักษณะ การรับรองผลิตภัณฑ์พิเศษซึ่งรับรองการผลิตด้วยวิธีดั้งเดิม ทำให้ภูมิปัญญาท้องถิ่นอาหารแม้ไม่มีความเชื่อม โยงกับแหล่งภูมิศาสตร์จะสามารถได้รับความคุ้มครองได้ ดังนั้น จึงปราศจากข้อจำกัดเรื่องภูมิปัญญาท้องถิ่น อาหารที่ไม่มีความเชื่อมโยงกับแหล่งภูมิศาสตร์ หรือกรณีที่เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นที่แพร่หลายไปหลายท้องที่ และข้อจำกัดเรื่องผู้ผลิตต้องอยูใ่ นแหล่งภูมิศาสตร์ ผู้วิจัยจึงเสนอให้แก้ไขเพิ่มเติมพระราชบัญญัติสิ่งบ่งชี้ทาง ภูมิศาสตร์ พุทธศักราช 2546 มาตรา 3 “สินค้าเกิดจากแหล่งภูมิศาสตร์” และมีการบัญญัติกฎหมายลักษณะ การรับรองผลิตภัณฑ์พิเศษซึ่งรับรองการผลิตด้วยวิธีดั้งเดิม