การพัฒนารูปแบบเสริมสร้างความสามารถในการคิดไตร่ตรองเชิงวิพากษ์ทางการสอนตามทฤษฎีการเรียนรู้เพื่อการเปลี่ยนแปลงและแนวคิดการพัฒนาบทเรียนร่วมกัน สำหรับครูบรรจุใหม่ A Model Development to Enhance Critical Reflection Thinking in Teaching Ability Through Transformative Learning Theory and Lesson Study Approach for Novice Teacher
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบเสริมสร้างความสามารถในการคิดไตร่ตรองเชิงวิพากษ์ทางการสอน โดยใช้กระบวนการวิจัยและพัฒนา (R&D) 4 ขั้นตอน กลุ่มตัวอย่างเป็นครูบรรจุใหม่ซึ่งอยู่ในช่วงการพัฒนาอย่างเข้ม 2 ปี ในสังกัดสพป.น่าน เขต 1 จำนวน 17 คน ได้มาด้วยความสมัครใจ โดยทดลองใช้จำนวน 48 ชั่วโมง เครื่องมือที่นำไปใช้ในการทดลอง ประกอบด้วย รูปแบบและคู่มือการใช้รูปแบบ และแบบวัดความสามารถในการคิดไตร่ตรองเชิงวิพากษ์ทางการสอน สถิติที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย () ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) สถิติทดสอบ Non Parametric Statistics Wilcoxon Matched-pairs Signed rank test และ การวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis)
ผลการวิจัยพบว่า (1) ผลการศึกษาข้อมูลพื้นฐาน พบว่าแนวทางการจัดกิจกรรม มีหลักการ คือ ใช้กลุ่มในการเปลี่ยนเปลี่ยนแบบองค์ เรียนรู้จากปัญหาการสอน เข้าใจตนเอง ส่วนเทคนิคการจัดกิจกรรมนั้นครูบรรจุใหม่ควรจัดทำหลักสูตรได้และใส่ใจออกแบบการสอน ส่วนวิธีการจัดกิจกรรม แบ่งเป็น 2 ช่วง คือ ช่วงที่ 1 การเตรียมตัวก่อนการฝึกปฏิบัติ ช่วงที่ 2 การฝึกปฏิบัติในสถานการณ์จริง (2) ผลการสร้างและตรวจสอบคุณภาพของรูปแบบ ได้รูปแบบซึ่งมี 6 องค์ประกอบ ได้แก่ 1) หลักการ 2) จุดมุ่งหมาย 3) เนื้อหา 4) กระบวนการพัฒนาครู ประกอบด้วย 3 กระบวนการ คือ 1. การเตรียมความพร้อมและสร้างทีมพัฒนา 2. การรวมพลังเรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลง 3. การแลกเปลี่ยนเรียนรู้เพื่อสร้างประสบการณ์ใหม่ 5) สื่อและแหล่งเรียนรู้ 6) การวัดผลและประเมินผล ซึ่งมีความเหมาะสมระดับมาก (= 4.30, S.D. = 0.39) และมีค่าดัชนีประสิทธิผล (E.I.) 0.5714 (3) ผลการทดลองใช้รูปแบบ พบว่า ครูบรรจุใหม่ทุกคนมีการเปลี่ยนแปลงระดับและคะแนนเฉลี่ยความสามารถในการคิดไตร่ตรองเชิงวิพากษ์ทางการสอนหลังการพัฒนาสูงกว่าก่อนการพัฒนาอย่างมีนัยสำคัญ ทางสถิติที่ระดับ .05 (4) ผลการประเมินรูปแบบ ด้านปัจจัยนำเข้า (Input) พบว่า การวางแผนมีระบบ กระบวนกรมีความรู้ ความสามารถ สำหรับสถานที่ วัสดุอุปกรณ์และเวลามีความพร้อมมาก ส่วนสื่อและแหล่งเรียนรู้มีความพร้อม หลากหลายและมีประโยชน์ ด้านกระบวนการ (Process)พบว่า กิจกรรม มีความเหมาะสมและครอบคลุมการพัฒนาด้านผลผลิต (Output) ครูบรรจุใหม่เปิดใจเรียนรู้สิ่งใหม่แลเปลี่ยนทัศนะของตัวเองในการสอน
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงศึกษาธิการ. สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2560). แผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2560-2579.
กรุงเทพฯ: พริกหวานกราฟฟิค.
เกรียง ฐิติจำเริญพร. (2560). การพัฒนากระบวนการนำครูใหม่ เข้าสู่วิชาชีพโดยใช้แนวคิดการพัฒนา
บทเรียนร่วมกันเป็นฐานร่วมกับการเป็นพี่เลี้ยง เพื่อเสริมสร้างความสามารถ ในการออกแบบการ
เรียนการสอน. วิทยานิพนธ์การศึกษาดุษฎีบัณฑิต. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, กรุงเทพฯ.
ชาริณี ตรีวรัญญู. (2550). การพัฒนาสมรรถภาพการจัดการเรียนการสอนของครูประถมศึกษาตามแนวคิด
การศึกษาผ่านบทเรียนร่วมกัน. วิทยานิพนธ์การศึกษาดุษฎีบัณฑิต. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย,
กรุงเทพฯ.
พัชรี ศีรษะภูมิ. (2559). การพัฒนาหลักสูตรเสริมสร้างสมรรถนะครูด้านทักษะการคิดแก้ปัญหาโดย
ผสานแนวคิดทฤษฎีการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม และทฤษฎีการเรียนรู้เพื่อการเปลี่ยนแปลง.
วิทยานิพนธ์, ปร.ด., มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, มหาสารคาม.
ไพฑูรย์ สินลารัตน์. (2560). ความเป็นครูและการพัฒนาครูมืออาชีพ. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์
มหาวิทยาลัย.
ภาษิต ประมวลศิลป์ชัย. (2548). การศึกษากระบวนการและผลของการพัฒนาความสามารถในการคิด
ไตร่ตรองของครูประจำการโดยใช้วิธีการสะท้อนความคิดแบบผสมผสาน. วิทยานิพนธ์การศึกษา
ดุษฎีบัณฑิต. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, กรุงเทพฯ.
มิลินทรา กวินกมลโรจน์. การวิจัยและพัฒนากระบวนการชี้แนะที่อิงทฤษฎีการเรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลง
เพื่อปรับชุดความคิดด้านการจัดการเรียนการสอนของครูประถมศึกษา. วิทยานิพนธ์การศึกษา
ดุษฎีบัณฑิต. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, กรุงเทพฯ.
สำนักราชบัณฑิตยสถาน. (2558). พจนานุกรมศัพท์ศึกษาศาสตร์รวมสมัย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์สามัญ
นิติบุคคลเจี้ยอั้ว.
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 1. (2564). รายงานโครงการขับเคลื่อนหลักสูตร
สถานศึกษาสู่การปฏิบัติ. กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา. สำนักงานเขตพื้นที่
การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 1.
รสริน เจิมไธสง. (2554). การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนตามแนวคิดการไตร่ตรองเชิงวิพากษ์
เพื่อส่งเสริมความสามารถในการออกแบบการเรียนการสอนของนักศึกษาครู. วิทยานิพนธ์
การศึกษาดุษฎีบัณฑิต. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, กรุงเทพฯ.
Glickman, C.D. Gordon, S.P., and Ross-Gordon, J.M. (2010). Supervision and Instructional Leadership:
A Developmental Approach (8 ed). Boston: Allyn and Bacon.
Holden. (1995). Mentoring Principals. Cormin Press, Inc.
Mezirow, J. (1978). Perspective transformative. Adult Education Quarterly. 28(2). 160-110.
Nakatome. (1984). Lesson study as an instrument for school reform: A case of Japanese practice.
Mannagement in Education, 26(4), 181-186.
Zeichner, K.M. & Liston, D.P. (1987). Teaching student teachers to reflect. Harvard Education Review.
, 25-47.
