โครงสร้างและอุปสรรคในการพัฒนาการบริการสุขภาพสาธารณะแก่หญิงตั้งครรภ์ โดยความร่วมมือระหว่างเทศบาลตำบลทองแสนขัน อำเภอทองแสนขัน จังหวัดอุตรดิตถ์และภาคเอกชน

บทคัดย่อ

         บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาโครงสร้างการบริการสุขภาพสาธารณะแก่หญิงตั้งครรภ์ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นและภาคเอกชนที่เชื่อมโยงหน่วยงานระดับชาติในประเทศไทย และเพื่อวิเคราะห์อุปสรรคในการพัฒนาการบริการสุขภาพสาธารณะระดับท้องถิ่นแก่หญิงตั้งครรภ์โดยความร่วมมือระหว่างเทศบาลตำบลทองแสนขันและภาคเอกชน  เป็นการวิจัยเเชิงคุณภาพ ใช้วิธีการการวิเคราะห์เอกสารและการสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้างจากผู้ให้ข้อมูลหลักที่เกี่ยวข้องกับการบริการสุขภาพสาธารณะ คัดเลือกแบบเจาะจง จำนวน 6 กลุ่ม รวม 37 คน และใช้วิธีการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า  โครงสร้างการบริการสุขภาพสาธารณะโดยความร่วมมือระหว่างภาครัฐและภาคเอกชนดังกล่าวมีโครงสร้างแนวตั้ง โดยมีสำนักงาน สปสช. เป็นหน่วยงานระดับนโยบายทำหน้าที่กำหนดนโยบายและพัฒนารูปแบบความร่วมมือกับภาคเอกชน สำหรับเทศบาลตำบลทองแสนขันมีกองทุนหลักประกันสุขภาพเทศบาลตำบลทองแสนขัน  ประกอบด้วยคณะกรรมการกองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่นมาจากบุคลากรของเทศบาลทองแสนขัน และแต่งตั้งคณะกรรมการจากภายนอกเข้ามาทำหน้าที่ในการบริหาร จึงมีลักษณะโครงสร้างแบบแมทริกซ์ และด้านอุปสรรค พบว่ามี 6 ด้าน คือ ด้านงบประมาณที่มีอยู่จำกัด ด้านการรับเงินบริจาคจากองค์กรอื่น ด้านการบริหารแบบแยกส่วนระหว่างหน่วยงานภาครัฐและเอกชน ด้านผู้บริหารกองทุนและคณะกรรมการ และด้านโครงสร้างองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นขนาดเล็ก ด้านกองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่นไม่มีแผนสุขภาพ และด้านข้อจำกัดของคลินิกผดุงครรภ์และการพยาบาลในพื้นที่ที่ไม่พร้อมด้านบุคลากรและอุปกรณ์ในการรองรับหญิงตั้งครรภ์ ผลการวิจัยดังกล่าวชี้ให้เห็นว่าโครงสร้างการบริการสุขภาพสาธารณะโดยความร่วมมือระหว่างภาครัฐและภาคเอกชนนั้นมีลักษณะรวมศูนย์อำนาจทางการบริหาร ฉะนั้น การที่ภาคเอกชนจะเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดบริการสาธารณสุขภาพระดับท้องถิ่นจักต้องดำเนินตามกลไกระดับประเทศที่กำหนดเท่านั้น  หากเทศบาลในฐานะนิติบุคคลจะส่งเสริมให้ภาคเอกชนเข้ามามีบทบาทในการพัฒนาคุณภาพบริการในด้านดังกล่าวนี้ จำเป็นต้องสร้างกลไกที่เหมาะสมภายใต้กฎหมายที่กำหนดและคำนึงถึงอุปสรรคดังที่ได้นำเสนอทั้งหกประการร่วมด้วย