ผลกระทบจากการปรับตัวต่อการท่องเที่ยวของชุมชนปกาเกอะญอ บ้านแม่ปิง อำเภอปาย จังหวัดแม่ฮ่องสอน The Effect of Adapting to the Tourism of Pga K’nyau Community Ban Mae Ping, Pai District, Mae Hong Son Province

บทคัดย่อ

ชุมชนปกาเกอะญอบ้านแม่ปิง เป็นชุมชนที่มีเอกลักษณ์โดดเด่นที่สุดเมื่อเทียบกับกลุ่มชาติพันธุ์อื่นๆ ที่อยู่ใกล้เคียง ในด้านวิถีชีวิต การแต่งกาย และภาษา ซึ่งเป็นแรงดึงดูดให้นักท่องเที่ยวเข้ามาภายในพื้นที่ การเป็นชุมชนใกล้กับสถานที่ท่องเที่ยวที่สำคัญของอำเภอปาย และมีหน่วยงานรัฐเข้ามาให้การส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ ทำให้ชุมชนได้รับผลกระทบจากการท่องเที่ยว ส่งผลให้อัตลักษณ์ของชาติพันธุ์ถูกลดทอนคุณค่าลง การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลกระทบและการปรับตัวของชุมชนปกาเกอะญอบ้านแม่ปิง ภายใต้กระแสการท่องเที่ยวในอำเภอปาย จังหวัดแม่ฮ่องสอน การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณ โดยการเก็บข้อมูลจากการสังเกตการณ์ การใช้แบบสอบถามตัวแทนสมาชิกในครัวเรือน ทั้งหมด 164 ราย และการสัมภาษณ์กลุ่มผู้นำชุมชนและตัวแทนสมาชิกในครัวเรือน จำนวน 13 ราย ในพื้นที่ศึกษาบ้านแม่ปิง หมู่ 4 ตำบลแม่ฮี้ อำเภอปาย จังหวัดแม่ฮ่องสอน

ผลการวิจัย พบว่า การเข้ามาของการท่องเที่ยวทำให้ชุมชนเกิดการเปลี่ยนแปลงทางด้านกายภาพ ด้านเศรษฐกิจ ด้านสังคม และด้านอัตลักษณ์อย่างเห็นได้ชัด แม้ว่าจะส่งผลดีในด้านเศรษฐกิจจากนโยบายการท่องเที่ยวที่ส่งเสริมสินค้าโอทอปให้เป็นที่รู้จักมากขึ้น ซึ่งส่งผลให้ชุมชนมีรายได้เพิ่มมากขึ้นจากการทำอาชีพเสริม แต่ในขณะเดียวกันได้ส่งผลกระทบทางด้านลบ โดยเฉพาะด้านกายภาพเป็นอย่างมาก ได้แก่ เกิดการบุกรุกพื้นที่ป่าและพื้นที่ในชุมชน เกิดการลักลอบขายที่ดินให้แก่นายทุน รวมทั้งเกิดผลกระทบด้านสังคมและด้านอัตลักษณ์ถูกลดทอนคุณค่าลง ทั้งความสัมพันธ์ของคนในครอบครัว การแต่งกาย และภาษาปกาเกอะญอที่กำลังจะสูญหายไป  ทั้งนี้ชุมชนได้มีการปรับตัวโดยตั้งกฎและข้อบังคับขึ้นเพื่ออยู่ร่วมกันอย่างสงบสุขและลดปัญหาจากการท่องเที่ยวที่เข้ามา โดยเสนอแนะให้หน่วยงานรัฐตระหนักถึงผลกระทบ ทำการจัดการกับปัญหาดังกล่าว และให้ความสำคัญด้านการส่งเสริมให้เห็นถึงความเป็นชุมชนชาติพันธุ์ที่แท้จริง เพื่อรักษาอัตลักษณ์ดั้งเดิมของชุมชนท้องถิ่นไว้ไม่ให้เปลี่ยนแปลงหรือสูญหายไปตามความเจริญที่เข้ามา