พฤฒพลังผู้สูงอายุ: การทบทวนแนวคิดในบริบทของไทย

บทคัดย่อ

ด้วยสถานการณ์สังคมสูงอายุที่เกิดขึ้นทั่วโลกและในประเทศไทย จึงมีความพยายามเสนอแนวคิดเพื่อแก้ไขปัญหาสังคมสูงอายุ โดยแนวคิดที่มักถูกนำมาประยุกต์ใช้คือแนวคิดพฤฒพลังผู้สูงอายุ บทความนี้จึงมุ่งศึกษาวรรณกรรมเพื่ออธิบายแนวคิดพฤฒพลังผู้สูงอายุซึ่งเป็นกรอบแนวคิดเชิงนโยบายที่ถูกริเริ่มโดยองค์การอนามัยโลกเพื่อเสนอให้ประเทศต่าง ๆ ใช้เป็นแนวทางปฏิบัติ มีจุดมุ่งหมายเพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุให้ได้รับโอกาสในการมีสุขภาพที่ดี มีส่วนร่วมกับสังคม มีหลักประกันที่มั่นคง และผู้สูงอายุที่มีพฤฒพลังจะสามารถนำไปสู่การเป็นผู้สูงอายุที่ประสบความสำเร็จ ผลการศึกษาวรรณกรรม พบว่า ประเด็นพฤฒพลังผู้สูงอายุในบริบทของไทยยึดถือและอ้างอิงตามกรอบเชิงนโยบายและหลักการขององค์การอนามัยโลกซึ่งมักให้ความสำคัญที่ประเด็นด้านสุขภาพเป็นสำคัญ ในส่วนของนโยบายด้านผู้สูงอายุได้ริเริ่มจัดทำแผนผู้สูงอายุแห่งชาติ ต่อมาประกาศใช้กฎหมายผู้สูงอายุแห่งชาติ โดยการขับเคลื่อนนโยบายดังกล่าวดำเนินการต่อเนื่องมาเป็นเวลานาน ซึ่งเป้าหมายนโยบายทั้งหมดสอดคล้องกับเป้าหมายของพฤฒพลังผู้สูงอายุ สำหรับการศึกษาวิจัยเกี่ยวกับพฤฒพลังผู้สูงอายุในไทยมีการศึกษาหลากหลายแง่มุมและแนวคิดนี้ไม่ได้จำกัดให้เป็นแนวคิดหรือวิธีการศึกษาของศาสตร์ใดศาสตร์หนึ่ง และผลงานต่าง ๆ ที่พบ ต่างมีเป้าหมายเพื่อพัฒนามาตรการส่งเสริมพฤฒพลังผู้สูงอายุไทยที่ครอบคลุมทุกมิติ ผลงานการศึกษาทั้งหมดสามารถนำไปถ่ายทอดเพื่อใช้ประโยชน์ด้านวิชาการหรือประยุกต์ใช้ให้เกิดประโยชน์ในชีวิตประจำวันของผู้สูงอายุ ตลอดจนเป็นข้อเสนอเชิงนโยบายต่อไปได้