การรับรู้และรูปแบบการเผชิญปัญหาของผู้ประสบภัยพิบัติ: กรณีศึกษาประชาชนที่ได้รับผลกระทบจากแผ่นดินไหวในเขตอำเภอพาน จังหวัดเชียงราย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาระดับการรับรู้ รูปแบบการเผชิญปัญหา และศึกษาปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อรูปแบบการเผชิญปัญหาของประชาชนที่ได้รับผลกระทบจากเหตุการณ์แผ่นดินไหว ประชากรคือผู้มีภูมิลำเนาและพักอาศัย อยู่ในเขตอำเภอพาน จังหวัดเชียงราย จำนวน 122,644 คน กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้ที่ประสบเหตุการณ์แผ่นดินไหว เมื่อเดือนพฤษภาคม 2557 จำนวน 354 คน ได้มาจากการสุ่มตัวอย่างแบบหลายขั้นตอน จาก 6 ตำบลของอำเภอพาน เครื่องมือที่ใช้ คือแบบสอบถาม โดยแบ่งเป็น 2 ตอน ได้แก่ ตอนที่ 1 ปัจจัยส่วนบุคคล และตอนที่ 2 แบบสอบถามการรับรู้และรูปแบบการเผชิญปัญหาซึ่งเป็นแบบมาตรประมาณค่าความคิดเห็น 6 ระดับ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน สัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ของเพียร์สัน และการถดถอยพหุคูณ
ผลการวิจัย พบว่า กลุ่มตัวอย่างมีค่าเฉลี่ยด้านรวมของการรับรู้และค่าเฉลี่ยด้านรวมของรูปแบบการเผชิญปัญหาอยู่ในระดับมาก และพบว่า อายุ รายได้ ความรู้ความเข้าใจ และความคิด ความรู้สึกที่มีต่อเหตุการณ์แผ่นดินไหวมีความสัมพันธ์กับรูปแบบการเผชิญปัญหา ปัจจัยที่มีขนาดอิทธิพลมากที่สุดได้แก่ ความรู้ความเข้าใจต่อเหตุการณ์แผ่นดินไหว ความคิด ความรู้สึกที่มีต่อเหตุการณ์แผ่นดินไหว และอายุ ตามลำดับ โดยปัจจัยทั้ง 3 นี้ สามารถร่วมกันทำนายรูปแบบการเผชิญปัญหาได้ร้อยละ 61 (R2 = 0.610) สมการพยากรณ์ในรูปคะแนนดิบคือ Y’ = 0.878 + 0.714 (ความรู้ความเข้าใจต่อเหตุการณ์แผ่นดินไหว) + 0.145 (ความคิดความรู้สึกที่มีต่อเหตุการณ์แผ่นดินไหว) – 0.13 (อายุ)
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กองเฝ้าระวังแผ่นดินไหว. (2557). แผ่นดินไหวจังหวัดเชียงราย. สืบค้นเมื่อ 1 พฤศจิกายน 2563, จาก https://earthquake.tmd.go.th/documents/file/seismo-doc-1422078516.pdf
กองเฝ้าระวังแผ่นดินไหว. (2561). รายงานการเกิดแผ่นดินไหวบริเวณประเทศไทยและพื้นที่ใกล้เคียง พ.ศ.2561. สืบค้นเมื่อ 1 พฤศจิกายน 2563, จาก https://earthquake.tmd.go.th/report/file/seismo-report-1590647002.pdf
กองเฝ้าระวังแผ่นดินไหว. (2563). สถิติข้อมูลแผ่นดินไหวที่มีผลกระทบต่อประเทศไทย. สืบค้นเมื่อ 1 พฤศจิกายน 2563, จาก https://earthquake.tmd.go.th/earthquakestat.html?pageNum_stat=0&totalRows_stat=393
ทับทิม ปัตตะพงศ์, บำเพ็ญจิต แสงชาติ และพูลสุข ศิริพูล. (2562). การรับรู้การเตรียมพร้อมรับภัยพิบัติในเด็กวัยเรียนที่อยู่ในพื้นที่เสี่ยงภัย. วารสารพยาบาลศาสตร์และสุขภาพ, 42(1), น. 43-51.
นวลละออง ทองโคตร, ลำไพร สร้อยทอง, ปทิตตา ภูดิฐวัฒนโชค, สุพจน์ แก้วบุดดี และสุพัตรา กองเพชร. (2556). สภาวะสุขภาพจิตและรูปแบบการเผชิญปัญหาของผู้ประสบภัยอุทกภัย: กรณีศึกษาตำบลพระลับ อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น (รายงานการวิจัย). นนทบุรี: สถาบันพระบรมราชชนก.
ภาสกร ปนานนท์. (2558). 1 ปี “แผ่นดินไหวแม่ลาว” (ตอนที่ 1) กับอาฟเตอร์ช็อกอีกกว่า 500 วัน-ทำความเข้าใจความแผ่นดินไหว ภัยที่พยากรณ์ไม่ได้. สืบค้นเมื่อ 3 พฤศจิกายน 2563, จาก http://thaipublica.org /2015/05/mae-lao-earthquake.
มาโนช หล่อตระกูล และปราโมทย์ สุคนิชย์. (2552). จิตเวชศาสตร์รามาธิบดี (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: บียอนด์ เอ็นเทอร์ไพรซ์.
ราเชนทร์ พูลทรัพย์ และบุญสม วราเอกศิริ. (2560). แนวทางการจัดการตนเองของชุมชนจากผลกระทบของภัยพิบัติทางธรรมชาติด้านแผ่นดินไหวในจังหวัดเชียงราย. วารสารสังคมศาสตร์วิชาการ, 10(1), น. 82-97.
สิริกัญญา สิริสม, เจียมจิต แสงสุวรรณ และจิตภินันท์ ศรีจักรโครต. (2556). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเผชิญปัญหาในผู้สูงอายุโรคหลอดเลือดสมอง. วารสารประสาทวิทยาศาสตร์ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ, 8(2), น. 70-81.
สุธีกาญจน์ ไชยลาภ และสมบัติ ริยาพันธ์. (2557). การเตรียมความพร้อมทางด้านจิตใจในการรับมือกับภัยพิบัติของประชาชนในกรุงเทพมหานคร. วารสารเกื้อการุณย์, 21(ฉบับพิเศษ), น. 44-58.
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2554). การจัดการภัยพิบัติและการฟื้นฟูบูรณะหลังการเกิดภัย กรณีศึกษาประเทศไทยและประเทศอื่นๆ. กรุงเทพฯ: เพชรรุ่งการพิมพ์.
Paaptanti, Duang-ramon. (2558). เด็กๆ คิดอย่างไรเรื่องการลดความเสี่ยงจากภัยพิบัติและการฟื้นคืนสู่ภาวะปกติในเขตชุมชนเมือง. กรุงเทพฯ: เซฟ เดอะ ชิวเดรนด์.
Castañeda, J. V., Bronfman, N. C., and Cisternas, P. C. (2020). Understanding the culture of natural disaster preparedness: exploring the effect of experience and sociodemographic predictors. Natural Hazards, 103, pp.1881–1904.
Dusenbery, D. (2009). Living at Micro Scale. New York: Harvard University Press.
Lazarus, R. S., and Folkman, S. (1984). Stress Appraisal and Coping. New York: Splinger.
Lee, E., and Lee, H. (2019). Disaster awareness and coping: Impact on stress, anxiety,
and depression. Perspectives in Psychiatric Care, 55, pp.311-318.
Onuma, H., Shin, K. J., and Managi, S. (2017). Household preparedness for natural disasters: Impact of disaster experience and implications for future disaster risks in Japan. International Journal of Disaster Risk Reduction, 21, pp.148-158.
