แนวทางการสืบทอดคุณค่าฮูบแต้มอีสาน: วัดท่าเรียบ อำเภอนาโพธิ์ จังหวัดบุรีรัมย์

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์คุณค่าฮูบแต้มอีสานของวัดท่าเรียบ อำเภอนาโพธิ์ จังหวัดบุรีรัมย์เก็บข้อมูลจากเจ้าอาวาส รองเจ้าอาวาส ผู้ใหญ่บ้าน อาจารย์ผู้สอนรายวิชาศิลปะ ปราชญ์ชาวบ้านและชาวบ้าน รวม 16 คน ด้วยแบบวิเคราะห์เนื้อหาแบบสัมภาษณ์เชิงลึก และแบบสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วม โดยใช้แนวคิดคุณวิทยาและศึกษาแนวทางการสืบทอดคุณค่าฮูบแต้มอีสาน ในฐานะเป็นเครื่องมือพัฒนาชุมชนและเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่ส่งผ่านความคิด ความเชื่อ ค่านิยม ภูมิปัญญา และความเป็นอีสานเฉพาะพื้นที่จากรุ่นสู่รุ่น ผลวิจัยพบว่า การสืบทอดคุณค่าฮูบแต้มอีสานในปัจจุบันเกิดขึ้น 2 ลักษณะ คือ 1) ผ่านวิถีชีวิตของคนในชุมชน คือ การร่วมพิธีกรรมทางศาสนาของผู้สูงอายุและวัยรุ่น ภูมิปัญญาการทอผ้า เส้นทางท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม และวรรณกรรมมุขปาฐะ และ 2) ผ่านการจัดการศึกษาในระบบโรงเรียน ในลักษณะการพาชมฮูบแต้มอีสาน              ในรายวิชาต่างๆ สำหรับแนวทางการสืบทอดคุณค่าฮูบแต้มอีสาน คือ การฝึกมัคคุเทศก์รุ่นเยาว์อย่างต่อเนื่อง ควรมีการให้ความรู้เบื้องต้นในการดูแลฮูบแต้มแก่คนในชุมชนและนักท่องเที่ยว และการสร้างสื่อประชาสัมพันธ์ ที่ส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมปัจจัยที่ส่งเสริมให้เกิดการสืบทอดคุณค่าดังกล่าว คือ วัดและโรงเรียน  ยังคงเป็นพื้นที่รวมจิตใจของคนในชุมชน อีกทั้งเจ้าอาวาสยังคงรักษาพิธีกรรมโบราณ อาทิ พิธีฮดสรง งานบุญ  เข้ากรรม จัดขึ้นเป็นประจำทุกปี ทำให้เกิดการแลกเปลี่ยนทางวัฒนธรรมระหว่างชุมชนใกล้เคียงอย่างต่อเนื่อง