ปัญหาขอบเขตการใช้สิทธิเสรีภาพการชุมนุมสาธารณะ และการใช้อำนาจของฝ่ายปกครองในการคุ้มครองประโยชน์สาธารณะ ตามบทบัญญัติกฎหมายของประเทศไทย

บทคัดย่อ

งานวิจัยฉบับนี้เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ ศึกษาเกี่ยวกับกฎหมายการชุมนุมสาธารณะ ของประเทศไทยและของต่างประเทศในสามประเด็น คือ ประเด็นที่ 1 ขอบเขตการใช้เสรีภาพการชุมนุมสาธารณะเป็นการชุมนุมโดยสงบและปราศจากอาวุธ เป็นไปตามหลักนิติรัฐ หลักเสรีภาพเป็นหลักทั่วไปการจำกัดเสรีภาพ ประเด็นที่ 2 การใช้อำนาจของฝ่ายปกครองตามกฎหมาย และ ประเด็นที่ 3 อำนาจศาล ในการคุ้มครองสิทธิเสรีภาพการชุมนุมสาธารณะและการตรวจสอบการใช้อำนาจฝ่ายปกครองเพื่อการคุ้มครองประโยชน์สาธารณะ ผลการวิจัยพบว่า 1) กฎหมายการชุมนุมสาธารณะของต่างประเทศเช่น ประเทศเยอรมนี ประเทศฝรั่งเศส มีสอดคล้องกับ หลักนิติรัฐ หลักเสรีภาพทั่วไปการจำกัดเสรีภาพเป็นข้อยกเว้น โดยใช้หลักการแจ้งล่วงหน้า กฎหมายมีการแบ่งลักษณะ การชุมนุม และการเดินขบวน และมีการจัดแบ่งประเภทการชุมนุม ส่วนกฎหมายของประเทศไทยได้นำหลักการแจ้งล่วงหน้ามาใช้ในกฎหมาย 2) ในการใช้อำนาจของฝ่ายปกครองตามกฎหมายของต่างประเทศ ฝ่ายปกครองไม่มีอำนาจในการพิจารณาการอนุญาตการชุมนุม ส่วนกฎหมายของเขตปกครองพิเศษฮ่องกงและของประเทศไทย ฝ่ายปกครองมีอำนาจในการพิจารณาการอนุญาตหรือไม่อนุญาตให้มีการชุมนุม การไม่แจ้งล่วงหน้าให้ฝ่ายปกครองทราบ ผู้ชุมนุมจะมีความผิดตามกฎหมายการชุมนุมสาธารณะและฝ่ายปกครองมีอำนาจในการดำเนินคดีได้ตามกฎหมาย 3) อำนาจศาล ในการคุ้มครองสิทธิเสรีภาพการชุมนุมสาธารณะ และการตรวจสอบการใช้อำนาจฝ่ายปกครองเพื่อการคุ้มครองประโยชน์สาธารณะ ตามกฎหมายของประเทศฝรั่งเศส ประเทศเยอรมนี ซึ่งเป็นระบบศาลคู่ เป็นอำนาจของศาลปกครองเพราะถือว่าเป็นคำสั่งทางปกครอง ที่มีผลกระทบต่อเสรีภาพ ส่วนประเทศอังกฤษและประเทศสหรัฐอเมริกา เป็นระบบศาลเดี่ยวจึงเป็นอำนาจศาลยุติธรรมแต่มีคำพิพากษาของศาลนำหลักเกณฑ์เกี่ยวกับการปกครองมาใช้ ข้อเสนอแนะ รัฐควรใช้ หลักการแจ้งล่วงหน้าโดยปราศจากเงื่อนไข ในการใช้ดุลยพินิจของฝ่ายปกครอง เว้นแต่การชุมนุมสาธารณะที่มีการกระทำผิดกฎหมายอื่นที่รุนแรงฝ่ายปกครองย่อมสามารถดำเนินการได้ในทันที เพื่อเป็นการสนับสนุนการใช้เสรีภาพการชุมนุมสาธารณะและคุ้มครองประโยชน์สาธารณะให้สอดคล้องกับหลักการของหลายประเทศและอำนาจศาลในกฎหมายการชุมนุมสาธารณะ ควรเป็นของศาลยุติธรรมเพื่อให้สอดคล้องกับระบบศาลของประเทศ