การตีความของศาลปกครองกลาง ตามคำสั่งมหาเถรสมาคมกับหลักเสรีภาพการศึกษาตามกฎหมายรัฐธรรมนูญ

บทคัดย่อ

 งานวิจัยฉบับนี้เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์เพื่อแสดงสองประเด็นสำคัญในสิทธิเสรีภาพด้านการศึกษาของภิกษุ สามเณรคือ ประเด็นที่ 1 คำพิพากษาของ ศาลปกครองกลางที่ 349/2556 โดยอาศัยคำสั่งของมหาเถรสมาคม กรณีห้ามภิกษุสามเณรศึกษาต่อในระดับเนติบัณฑิตไม่สอดคล้องกับรัฐธรรมนูญ ผลการวิจัย พบว่า รัฐธรรมนูญทุกฉบับที่ผ่านมาของประเทศไทยกำหนดให้ประชาชนทุกคนมีสิทธิเสรีภาพทางการศึกษาโดยเท่าเทียมกัน การจำกัดเสรีภาพทางการศึกษาย่อมมิอาจกระทำได้  ดังนั้น คำพิพากษาของศาลปกครองกลางที่อ้างถึงคำสั่งมหาเถรสมาคมที่ขาดความชัดเจนจึงเป็นการจำกัดสิทธิเสรีภาพด้านการศึกษาของภิกษุ สามเณร ที่ถือเป็นบุคคลในสังคม ไม่สอดคล้องกับบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญก่อให้เกิดผลกระทบด้านความไม่เสมอภาคทางการศึกษา ประเด็นที่ 2 การตีความตามคำพิพากษาของศาลปกครองกลางที่ 349/2556 ไม่เป็นไปตามหลักเสรีภาพทางการศึกษา และไม่สอดคล้องกับพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 คลาดเคลื่อนไม่สอดคล้องกับแนวทางการศึกษาในยุคปัจจุบัน โดยข้อกำหนดกล่าวถึง การห้ามภิกษุสามเณรเรียนวิชาชีพอย่างคฤหัสถ์ในโรงเรียนหรือสถานที่ต่างๆปะปนกับคฤหัสถ์ชายหญิงประกอบกับข้อหารือของเนติบัณฑิตสภาถึงกรมการศาสนา ขาดเหตุผลที่เหมาะสม ไม่สอดคล้องกับความเป็นจริง ในระบบการศึกษาซึ่งในปัจจุบันภิกษุสามเณรสามารถเข้าศึกษาต่อในระดับอุดมศึกษาที่มีการเรียนปะปนชายหญิงได้ในหลายสถาบัน สอดคล้องกับคำให้สัมภาษณ์ของภิกษุสามเณรที่ศึกษาต่อหลักสูตร นิติศาสตร์ ในสถาบันระดับอุดมศึกษา เห็นได้ว่ามีการส่งเสริมและสนับสนุนเพื่อเปิดโอกาสให้ภิกษุสามเณรสามารถศึกษาระดับอุดมศึกษาแตกต่างจากในอดีตที่ผ่านมาซึ่งติดในข้อจำกัดด้านความเหมาะสมทางขนบธรรมเนียมประเพณี ดังนั้นคำพิพากษาของศาลปกครองกลางจึงเป็นคำสั่งที่ขัดต่อเสรีภาพการศึกษา มีข้อเสนอแนะจากการวิจัยว่า ควรมีการแก้ไขคำสั่งของมหาเถรสมาคมเพื่อให้เกิดความทันสมัยต่อโลกยุคปัจจุบันและให้สอดคล้องกับหลักรัฐธรรมนูญ ในเรื่องสิทธิเสรีภาพและความเสมอภาคทางการศึกษาควรให้พระภิกษุสามเณรสามารถเข้าศึกษาในสำนักอบรมกฎหมายแห่งเนติบัณฑิตสภาได้เช่นเดียวกับการศึกษาในระดับปริญญาโทหรือปริญญาเอกต่อไป