การพัฒนาสินค้าทางวัฒนธรรมจากภูมิปัญญาผ้าไหมทอมือบ้านครัว โดยครอบครัวมนูทัศน์ เขตราชเทวี กรุงเทพมหานคร

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประวัติการสืบทอดและวิธีการพัฒนาสินค้าทางวัฒนธรรมจากภูมิปัญญาผ้าไหมทอมือบ้านครัวของครอบครัวมนูทัศน์ ใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพประเภทกรณีศึกษา เก็บข้อมูลจากการสัมภาษณ์เชิงลึกจากสมาชิกครอบครัวมนูทัศน์ ช่างทอผ้าไหม ผู้เคยทอผ้าไหมในชุมชน หน่วยงานเครือข่าย ลูกค้าที่ซื้อผ้าไหมและประชาชนที่รู้จักและสนใจผ้าไหม แต่ไม่เคยซื้อสินค้า รวมทั้งสิ้น 18 คน วิเคราะห์และนำเสนอด้วยการบรรยายเชิงพรรณนา

ผลการวิจัยพบว่า ครอบครัวมนูทัศน์สืบทอดภูมิปัญญาจากรุ่นบรรพบุรุษกลุ่มชาติพันธุ์จามจากประเทศกัมพูชา ย้ายมาตั้งถิ่นฐานในประเทศไทยตั้งแต่ปีพ.ศ.2330 ถ่ายทอดและสืบทอดสู่รุ่นลูกและรุ่นหลาน รวมอายุภูมิปัญญากว่า 230 ปี เดิมทอผ้าเพื่อใช้ในครัวเรือนและเริ่มพัฒนาการทอผ้าไหมเพื่อจำหน่ายอย่างเป็นทางการในปีพ.ศ.2494 ถึงปัจจุบัน รวมอายุการจำหน่ายผ้าไหมกว่า 130 ปี ปัจจุบันสืบทอดโดยผู้สืบทอดรุ่นที่ 3 มีการพัฒนาภูมิปัญญาผ้าไหมเป็นสินค้าทางวัฒนธรรม จำแนกเป็น 4 ด้าน ได้แก่ การพัฒนาด้านทรัพยากรสำหรับการผลิตและการทอผ้าไหม ด้านการประยุกต์และแปรรูปสินค้าวัฒนธรรมเป็นผลิตภัณฑ์สำเร็จรูป และเกิดแนวคิดในการกระจายรายได้สู่สมาชิกในชุมชนและเครือข่ายผู้ประกอบการ ด้านการพัฒนาสินค้าทางวัฒนธรรมเพื่อสร้างและยกระดับคุณภาพสินค้าภายใต้หน่วยงานเครือข่ายและเครื่องหมายรับรองมาตรฐานสินค้า และด้านการพัฒนาและขยายช่องทางจำหน่ายสินค้า และการขยายฐานลูกค้า สิ่งเหล่านี้ สะท้อนถึงการพัฒนาสินค้าทางวัฒนธรรมจากภูมิปัญญาอย่างเข้มแข็ง