การบริหารและการจัดการหลักสูตรสถานศึกษากลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษาศาสนาและ วัฒนธรรมที่สอดคล้องกับการศึกษาไทย 4.0 ของโรงเรียนบ้านด้ายเทพกาญจนาอุปถัมภ์

บทคัดย่อ

การศึกษาอิสระครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพการบริหารและการจัดการหลักสูตรสถานศึกษา กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษาศาสนาและวัฒนธรรม 2) ศึกษาเหตุปัจจัยสำคัญที่มีผลต่อการบริหารและการจัดการหลักสูตรสถานศึกษากลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษาศาสนาและวัฒนธรรม 3) ศึกษาสภาพที่พึงประสงค์ของการบริหารและการจัดการหลักสูตรสถานศึกษากลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษาศาสนาและวัฒนธรรม 4) สร้างแนวทางการบริหารจัดการเพื่อทำให้การบริหารและการจัดการหลักสูตรสถานศึกษากลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษาศาสนาและวัฒนธรรม ที่สอดคล้องกับการศึกษาไทย 4.0 ที่มีประสิทธิภาพและประสิทธิผล ประชากร ได้แก่ ผู้บริหารสถานศึกษา 4 คน ครูกลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษาศาสนาและวัฒนธรรม 3 คน และคณะกรรมการสถานศึกษามีผลการศึกษา 15 คน และกลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ผู้เรียน 35 คน ผู้ปกครอง 35 คน ชุมชน 5 คน และคณะกรรมการบริหารหลักสูตรและวิชาการ 9 คน ร่วมประชากรและกลุ่มตัวอย่างทั้งหมด 106 คน เครื่องมือที่ใช้ประกอบด้วย แบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ Google form เพื่อสรุปค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการการสัมภาษณ์กลุ่มย่อย โดยใช้การวิเคราะห์เนื้อหาสำคัญ (Content Analysis) ในสร้างแนวทางการบริหารและการจัดการหลักสูตรสถานศึกษา กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษาศาสนาและวัฒนธรรมที่สอดคล้องกับการศึกษาไทย 4.0 ของโรงเรียนบ้านด้ายเทพกาญจนาอุปถัมภ์ ผลการวิจัยพบว่า 1. สภาพการบริหารและการจัดการหลักสูตรสถานศึกษากลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษาศาสนาและ วัฒนธรรม ของโรงเรียนบ้านด้ายเทพกาญจนาอุปถัมภ์ ในภาพรวม 1 ด้านกระบวนการบริหารและการจัดการหลักสูตร ระดับสถานศึกษา ระดับห้องเรียน และระดับบทเรียน มีการปฏิบัติที่มีคุณภาพอยู่ในระดับดีมาก 2) ด้านการมีส่วนร่วมของผู้ที่เกี่ยวข้องกับการบริหารจัดการหลักสูตรกลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษาศาสนาและวัฒนธรรม ภาพรวมมีการปฏิบัติที่มีคุณภาพอยู่ในระดับดี 2. เหตุปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อคุณภาพการบริหารและการจัดการหลักสูตร มี 2 ด้าน คือ 1) เหตุปัจจัย สนับสนุน คือ สถานศึกษามีการวางแผนพัฒนาบุคลากรทั้งผู้บริหาร ครูและบุคลากรที่เกี่ยวกับการใช้หลักสูตร การนิเทศกำกับติดตามอย่างเป็นระบบตามแผนที่วางไว้โดยกำหนดเป็นปฏิทินตลอดปี 2) เหตุปัจจัยที่ฉุดรั้ง คือ การมีส่วนร่วมของผู้เรียน ผู้ปกครองและชุมชนในการวางแผนการจัดหลักสูตรสถานศึกษา และการส่งเสริมสนับสนุนให้มีการนำเสนอหรือเผยแพร่ผลงานทางวิชาการ 3. สภาพที่พึงประสงค์ของการบริหารและการจัดการหลักสูตรสถานศึกษา มี 2 ด้าน คือ 1) สภาพที่พึง ประสงค์ด้านกระบวนการบริหารจัดการหลักสูตร 3 ระดับ ได้แก่ ระดับสถานศึกษา ระดับห้องเรียนและระดับบทเรียน 2) สภาพที่พึงประสงค์การมีส่วนร่วมของผู้ที่เกี่ยวข้องกับการบริหารจัดการหลักสูตรสถานศึกษา ได้แก่ ผู้บริหาร ครู ผู้เรียน ผู้ปกครอง ชุมชน คณะกรรมการสถานศึกษา และคณะกรรมการบริหารหลักสูตรและงานวิชาการ 4. แนวทางการบริหารและการจัดการหลักสูตรสถานศึกษากลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษาศาสนาและ วัฒนธรรม ประกอบด้วย 1) ควรดำเนินการจัดการวางแผนการพัฒนาหลักสูตรให้สอดคล้องกับความต้องการของผู้เรียน 2) ควรจัดทำสื่ออุปกรณ์การสอนเพื่อใช้ประกอบการเรียนการสอน ซึ่งสื่อและอุปกรณ์ดังกล่าวสามารถสนองความรู้ และทักษะในเนื้อหาวิชาของหลักสูตรได้อย่างชัดเจน 3) ควรสนับสนุนงบประมาณทรัพยากรอย่างเพียงพอ สำหรับการพัฒนาครูและบุคลากรและจัดซื้อวัสดุอุปกรณ์การเรียนการสอนที่ช่วยส่งเสริมสนับสนุนการจัดการเรียนรู้ให้มีประสิทธิภาพ 4) กำกับติดตามการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ โดยให้ผู้เรียนฝึกทักษะกระบวนการคิด จากการจัดการการเรียนรู้จากประสบการณ์จริง การฝึกปฏิบัติและการประยุกต์ใช้ความรู้ในชีวิตประจำวัน 5) จัดให้มีการประเมินหลักสูตรของสถานศึกษา เพื่อนำปัญหาที่เกิดขึ้นจากการนำหลักสูตรไปใช้มาปรับปรุงแก้ไขหลักสูตรการศึกษาต่อไป