แนวทางการบริหารงานวิชาการโรงเรียนบ้านปางขอน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา ประถมศึกษาเชียงราย เขต 1

บทคัดย่อ

การศึกษาค้นคว้าอิสระครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาสภาพการบริหารงานวิชาการของโรงเรียน บ้านปางขอน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 1 2) เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการบริหารงานวิชาการของโรงเรียนบ้านปางขอน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 1 และ 3) เพื่อเสนอแนวทางการบริหารงานวิชาการของโรงเรียนบ้านปางขอน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 1 โดยใช้วิธีการวิจัยทั้งเชิงปริมาณและคุณภาพ เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบบันทึกการวิเคราะห์เอกสาร แบบสอบถาม และการสนทนากลุ่ม ส่วนกลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษา คือ ผู้อำนวยการสถานศึกษา ครู ตัวแทนผู้ปกครอง คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน และกลุ่มผู้ให้ข้อมูลคนสำคัญ คือ รองผู้อำนวยการเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 1 ผู้บริหารสถานศึกษา ศึกษานิเทศก์ ตัวแทนครู ตัวแทนผู้ปกครอง ตัวแทนคณะกรรมการสถานศึกษา รวมทั้งสิ้นจำนวน 20 คน โดยใช้วิธีเลือกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) 1. สภาพการบริหารงานวิชาการของโรงเรียนบ้านปางขอน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 1 พบว่า 1) ด้านการพัฒนาหลักสูตรของสถานศึกษา ในภาพรวมมีคุณภาพการปฏิบัติอยู่ระดับมากที่สุด 2) ด้านการจัดการเรียนการสอนในสถานศึกษา ในภาพรวมมีคุณภาพการปฏิบัติอยู่ระดับมาก 3) ด้านการพัฒนาและส่งเสริมให้มีแหล่งเรียนรู้ ในภาพรวมมีคุณภาพการปฏิบัติอยู่ระดับปานกลาง 4) การนิเทศการศึกษา ในภาพรวมมีคุณภาพการปฏิบัติอยู่ระดับปานกลาง และ 5) การวัดผล ประเมินผลและดำเนินการเทียบโอนผลการเรียนในภาพรวมมีคุณภาพการปฏิบัติอยู่ระดับมาก 2. เหตุปัจจัยที่มีผลต่อการบริหารงานวิชาการโรงเรียนบ้านปางขอน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา ประถมศึกษาเชียงราย เขต 1 พบว่า ปัจจัยภายในด้านการบริหาร 4 Ms คือ ปัจจัยด้านบุคลากร (Man) พบว่ามีปัญหาขาดแคลนบุคลากรครู ปัจจัยด้านการเงิน (Money) พบว่า มีปัญหาความคล่องตัวในการเบิกจ่าย ปัจจัยด้านวัสดุ อุปกรณ์ (Material) พบว่า มีปัญหา ด้านเทคโนโลยีการสื่อสาร และด้านการบริหารจัดการ (Management) พบว่า มีปัญหาความต่อเนื่องในการบริหารจัดการ ส่วนด้านปัจจัยภายนอก คือ ปัจจัยด้านความสัมพันธ์และการมีส่วนร่วมระหว่างโรงเรียนและชุมชน ปัจจัยด้านนักเรียน เป็นนักเรียนชนเผ่าชาติพันธุ์ พบว่า มีปัญหาด้านการสื่อสารทักษะการคิดวิเคราะห์ ปัจจัยด้านผู้ปกครอง พบว่า บางส่วนมองข้ามความสำคัญของการศึกษา และปัจจัยด้านเศรษฐกิจ สังคมและชุมชน พบว่า องค์กรที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการศึกษา ยังเพิกเฉยและไม่ค่อยให้ความร่วมมือกับการจัดการศึกษา และการประสานงานระหว่างโรงเรียนและชุมชน 3. แนวทางการบริหารงานวิชาการโรงเรียนบ้านปางขอน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา เชียงราย เขต 1 3.1 การบริหารงานวิชาการตามขอบข่ายภารกิจงานวิชาการ 5 ด้าน พบว่า ด้านการพัฒนาหลักสูตรของสถานศึกษา ควรมีการส่งเสริมให้ครูจัดการเรียนการสอนโดยให้ผู้เรียนได้ค้นคว้าหาความรู้ด้วยตนเอง ด้านการจัดการเรียนการสอนในสถานศึกษา ควรมีการรวบรวมเอกสารหลักสูตรสำหรับให้ครูใช้ศึกษาค้นคว้าหาข้อมูล ด้านการพัฒนาและส่งเสริมให้มีแหล่งเรียนรู้ ควรมีการร่วมสำรวจแหล่งการเรียนรู้ที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาคุณภาพการศึกษาทั้งในโรงเรียน ชุมชนและท้องถิ่น ด้านการนิเทศการศึกษา ควรมีการสำรวจ ศึกษาและวิเคราะห์เพื่อทราบสภาพปัญหาและความต้องการในการนิเทศ และด้านการวัดผล ประเมินผลและดำเนินการเทียบโอนผลการเรียน ควรมีการวิเคราะห์ และกำหนดเครื่องมือ วิธีการประเมินผลการเรียนรู้ตามสภาพจริง 3.2 การบริหารงานวิชาการตามขอบข่ายภารกิจงานวิชาการ โดยยึดกระบวนการ POCCC พบว่า ด้านการวางแผน (Planning) ควรมีการจัดบุคลากรลงสอนในแต่ละสาระการเรียนรู้ ในกรณีที่ไม่มีครูตรงตามวิชาเอก และมีการนิเทศ กำกับติดตาม เพื่อชี้แนะแนวทางในการจัดการเรียนรู้สำหรับครูที่บรรจุใหม่ รวมถึงมีการจัดประชุมหรือสัมมนาเพื่อให้ความรู้ในด้านการบริหารงานวิชาการแก่คณะกรรมการสถานศึกษาและผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้อง ด้านการจัดโครงสร้างองค์กร (Organizing) ควรจัดครูที่มีให้ลงตามวิชาเอกของตน ด้านการบังคับบัญชา (Command) ควรมีการกำกับติดตาม นิเทศ ให้ความรู้ โดยหัวหน้างานวิชาการหรือผู้บริหารสถานศึกษา หัวหน้าช่วงชั้น เกี่ยวกับงานด้านวิชาการ ด้านการประสานงาน (Coordinate) ควรให้มีการประสานงานกันเป็นลำดับขั้น เพื่อความเป็นการกระจายอำนาจ และคล่องตัวในด้านการบริหารงาน 4 ฝ่าย และด้านการควบคุม (Control) ควรส่งเสริมให้ครูดำเนินการวัดผลและประเมินผลการเรียนรู้ โดยเน้นการประเมินผลตามสภาพจริง