แนวทางการบริหารการนิเทศงานวิชาการของโรงเรียนแม่จันวิทยาคม สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาเชียงราย

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้ เป็นไปเพื่อศึกษาสภาพปัจจุบันและสภาพพึงประสงค์ของ การบริหารการนิเทศงานวิชาการพร้อมกับศึกษาแนวทางการบริหารการนิเทศงานวิชาการของโรงเรียนแม่จันวิทยาคม ประชากรที่ศึกษาแบ่งออกเป็น 2 ตอน คือ ตอนที่ 1 เป็นผู้บริหาร และครู จำนวน 105 คน ตอนที่ 2 เป็นผู้ให้ข้อมูลที่เลือกแบบเจาะจงตามเกณฑ์ที่ผู้วิจัยกำหนด ได้แก่ ผู้อำนวยการโรงเรียน 1 คน รองผู้อำนวยการฝ่ายวิชาการ 11 คน ที่ปรึกษาฝ่ายวิชาการ 1 คน ครูวิชาการประจำสายชั้นจำนวน 6 คน ผู้บริหารโรงเรียนต้นแบบเรื่องการนิเทศ 1 คน และศึกษานิเทศก์ 1 คน รวมประชากร 116 คน เครื่องมือที่ใช้ คือ แบบสอบถาม วิเคราะห์ด้วยค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และค่าความต้องการจำเป็น (PNI) นำเสนอในรูปแบบตารางประกอบคำบรรยาย และแบบสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้าง วิเคราะห์ข้อมูลโดย การวิเคราะห์เนื้อหา นำเสนอแบบบรรยาย พบว่า สภาพปัจจุบันและสภาพพึงประสงค์ของการบริหารการนิเทศงานวิชาการ พบว่า สภาพปัจจุบันโดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายด้านจะเห็นว่า ด้านที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุด คือ ด้านการวางแผน อยู่ในระดับมาก รองลงมา คือ ด้านปฏิบัติตามแผน อยู่ในระดับมาก และด้านการปรับปรุงแก้ไข อยู่ในระดับมาก ส่วนด้านที่มีค่าเฉลี่ยต่ำสุด คือด้านการตรวจสอบ อยู่ในระดับมาก แนวทางการบริหารการนิเทศงานวิชาการชี้ได้ว่า ด้านการวางแผน โรงเรียนควรมีการแต่งตั้งคณะกรรมการดำเนินงานในการวางแผน โดยให้ผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง มีส่วนร่วมในการกำหนดนโยบาย และเป้าหมายของการบริหารการนิเทศงานวิชาการ และควรจัดประชุมคณะทำงาน เพื่อร่วมกันศึกษาขอบข่ายงานการบริหารการนิเทศงานวิชาการ วางกรอบ การทำงาน และกำหนดบทบาทหน้าที่ตลอดจนความรับผิดชอบให้กับคณะกรรมการดำเนินงาน โดยควรร่วมกันวิเคราะห์ความต้องการของนักเรียน ศักยภาพของครู บริบท สภาพแวดล้อม ตลอดจนความพร้อมของโรงเรียน นโยบายของหน่วยงานต้นสังกัดและหน่วยงานอื่นที่เกี่ยวข้อง ทั้งนี้ควรจัดทำแผนงาน/โครงการเพื่อใช้ในการขับเคลื่อนการนิเทศงานวิชาการ และจัดประชุมคณะกรรมการดำเนินงาน เพื่อดำเนินการวางแผนและกำหนดปฏิทินการนิเทศงานวิชาการ ทั้งนี้ควรกำหนดปฏิทินสำหรับการดำเนินการนิเทศงานวิชาการให้มีความชัดเจน ขณะที่ในด้านการปฏิบัติตามแผน ควรชี้แจงแผนงาน/โครงการ และปฏิทิน การดำเนินการ การนิเทศงานวิชาการที่กำหนดไว้ ทั้งด้านการพัฒนาหลักสูตร การจัดการเรียนการสอน การพัฒนาสื่อ นวัตกรรมการเรียนรู้ และการพัฒนาครู ให้ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องทราบ โดยควรดำเนินการพัฒนาการนิเทศงานวิชาการตามแผนที่วางไว้อย่างเป็นระบบ ตามขั้นตอน และกระบวนการที่กำหนด ทั้งนี้ควรทบทวนการปฏิบัติตามแผนการนิเทศงานวิชาการอย่างสม่ำเสมอ เพื่อเก็บข้อมูล บันทึกผล และสรุปผลการดำเนินการนิเทศงานวิชาการ เช่นเดี่ยวกันในด้านการตรวจสอบ ควรแต่งตั้งคณะกรรมการที่มีความรู้ความเชี่ยวชาญเฉพาะด้านสำหรับนิเทศ และประเมินผล การนิเทศงานวิชาการ ทั้งนี้ควรนิเทศติดตาม ช่วยเหลือ และประเมินผลการนิเทศงานวิชาการ ทั้งก่อนการใช้แผนการนิเทศ งานวิชาการ ระหว่างการปฏิบัติตามแผนการนิเทศงานวิชาการ และหลักจากการใช้แผน การนิเทศงานวิชาการ ทั้งในรูปแบบที่เป็นทางการและไม่เป็นทางการ และควรรายงานผลการนิเทศงานวิชาการให้ผู้บังคับบัญชาทราบ สำหรับด้านการปรับปรุงแก้ไข คณะกรรมการดำเนินงานการนิเทศงานวิชาการ ร่วมกันวิเคราะห์รายงานผลการดำเนินการนิเทศงานวิชาการ ทั้งในด้านปัญหา อุปสรรค สิ่งที่ควรพัฒนา และสะท้อนผลให้ผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องทราบ และผู้มีส่วนเกี่ยวข้องร่วมกันวางแผนปรับปรุงแก้ไข/พัฒนาการนิเทศงานวิชาการอย่างเป็นระบบ และควรดำเนินการแก้ไข/พัฒนาการนิเทศงานวิชาการ ตามแผนการนิเทศงานวิชาการที่วางไว้ โดยใช้การนิเทศ และ PLC ร่วมในการปรับปรุงแก้ไข/พัฒนาการนิเทศงานวิชาการตามกระบวนการบริหารด้วยวงจรคุณภาพ PDCA และควรจัดทำคู่มือสำหรับการนิเทศงานวิชาการเรื่องการพัฒนาหลักสูตร การจัดการเรียนการสอน การพัฒนาสื่อ นวัตกรรมการเรียนรู้ และการพัฒนาครู เพื่อเป็นแนวทางในการดำเนินการนิเทศงานวิชาการต่อไป