แนวทางการพัฒนาภาวะผู้นําการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษาในกลุ่มยอดดอยเทอดไทย สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 3

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี่ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษาระดับภาวะผู้นําการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษาในกลุ่มยอดดอยเทอดไทย สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 3 2) เพื่อศึกษาปัจจัยที่สนับสนุนภาวะผู้นําการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษาในกลุ่มยอดดอยเทอดไทย สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 3 3) เพื่อศึกษาแนวทางการพัฒนาภาวะผู้นําการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษาในกลุ่มยอดดอยเทอดไทย สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 3 แหล่งข้อมูลในการศึกษา ได้แก่ ผู้บริหาร จำนวน 4 คน ข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา จำนวน 78 คน คณะกรรมการสถานศึกษา จำนวน
8 คน รวมจำนวน 90 คน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ประกอบด้วย แบบสอบถาม (ค่า IOC (Item-Objective Congruence : IOC) พบว่าข้อคำถามทุกข้อมีค่า 1.00) แบบสัมภาษณ์ และการสนทนากลุ่ม (Focus Group) สถิติที่ใช้ประกอบไปด้วย วิเคราะห์ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และเนื้อหาสำคัญ นำเสนอในรูปแบบตารางและความเรียง และวิเคราะห์เนื้อหา สังเคราะห์ (Content Analysis) สรุปเป็นความเรียง ผลการศึกษาพบว่า

1. ระดับภาวะผู้นําการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษาในกลุ่มยอดดอยเทอดไทยสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 3 มีระดับภาวะผู้นำโดยรวมอยู่ในระดับปานกลาง
2. ปัจจัยที่สนับสนุนภาวะผู้นําการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษาในกลุ่มยอดดอยเทอดไทย สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 3 มีปัจจัยสำคัญ 2 ด้าน คือ ปัจจัยส่วนบุคคล ด้านบุคลิกภาพของผู้นำและปัจจัยภายนอก ด้านบรรยากาศองค์กร สรุปเป็นปัจจัยสนับสนุนคือ ผู้บริหารสถานศึกษามีความกระตือรือร้นและมีความตั้งใจที่ค่อนข้างสูง มีความมั่นใจในตัวเอง เป็นกันเองกับคณะครูไม่ถือตัว มีวิสัยทัศน์และทัศนคติที่ดีในการที่จะพัฒนาโรงเรียนและนำพาองค์กรไปข้างหน้า ยอมรับข้อคิดเห็นจากคณะครูและพยายามเรียนรู้บริบทวัฒนธรรมของชุมชน มีความพยายามที่จะมอบหมายภาระงานให้ครูทุกคนอย่างเท่าเทียมกัน มีการกำหนดกฎระเบียบของสถานศึกษาอย่างชัดเจนและมีการจัดกิจกรรมตามนโยบายของภาครัฐได้ดี มีการกำหนดโครงสร้างขององค์กรได้ถูกต้อง มีการเปิดโอกาสให้คณะครูได้เสนอและแสดงความคิดเห็นอย่างเสรี  พยายามส่งเสริมให้บุคลากรในสถานศึกษาทำงานร่วมกันเป็นทีม เน้นความสามัคคี และสรุปปัจจัยที่ฉุดรั้งคือ ผู้บริหารสถานศึกษาอายุน้อยและมีวุฒิภาวะทางอารมณ์ไม่เพียงพอ ยังขาดกระบวนการทำงานที่เป็นระบบ ผู้บริหารบางท่านยังอยู่ในช่วงที่ต้องรับการประเมินจากต้นสังกัด ทำให้วุฒิภาวะในการตัดสินใจและความสามารถในการที่จะปฎิบัติภาระงานอื่นๆที่นอกเหนือจากนโยบายของภาครัฐมีไม่มากเท่าที่ควร ขาดทักษะในการโน้มน้าวใจ ผู้บริหารมีอำนาจในการบริหารที่จำกัดและบุคลากรในสถานศึกษาแต่ละคนมีความแตกต่างกัน ทำให้เป็นอุปสรรคในการทำงานร่วมกัน
3. แนวทางการพัฒนาภาวะผู้นําการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษาในกลุ่มยอดดอยเทอดไทย สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 3

           ด้านที่ 1  การสร้างบารมีหรือการมีอิทธิพลที่เป็นอุดมคติ ผู้บริหารสถานศึกษาควรจะศึกษารูปแบบหรือตัวอย่างของผู้บริหารที่ตนเองชื่นชอบ ควรศึกษาเทคนิควิธีการให้เข้าใจและผู้บริหารสถานศึกษา ต้องมีการจัดทำ work shop การอบรมหรือการจัดกิจกรรมที่สามารถให้ผู้บริหารสถานศึกษา คณะครู และคณะกรรมการสถานศึกษาได้ทำกิจกรรมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ด้วยกัน
          ด้านที่ 2  การสร้างแรงบันดาลใจ ผู้บริหารสถานศึกษาต้องศึกษาและทำความเข้าใจขอบข่ายภาระงานโดยรวมทั้งหมดของสถานศึกษา ควรปฏิบัติตนให้เป็นตัวอย่างที่ดี น่าเชื่อถือและน่าเคารพในบทบาทหน้าที่ของผู้บริหาร
           ด้านที่ 3  การกระตุ้นทางปัญญาผู้บริหารสถานศึกษาต้องมีการศึกษาและวิเคราะห์องค์กรและควรจะศึกษาค้นคว้าแนวคิด ทฤษฎี ปรัชญาเกี่ยวกับการกระตุ้นปัญญาทางการบริหารและการจัดการเรียนรู้จากงานวิจัยหรือหรือกรณีศึกษาของผู้บริหารสถานศึกษาที่ประสบความสำเร็จ
          ด้านที่ 4  การคํานึงถึงเอกบุคคล ผู้บริหารสถานศึกษาต้องทำความเข้าใจเกี่ยวกับพฤติกรรมความต้องการจุดเด่นจุดด้อยของแต่ละบุคคลในองค์กร ต้องทำการกระจายอำนาจความรับผิดชอบและภาระหน้าที่กับบุคลากรในสถานศึกษาให้สอดคล้องเหมาะสมตามสมรรถนะศักยภาพและบุคลิกภาพของแต่ละบุคคลในสถานศึกษา ต้องสร้างวิธีการในการสื่อสารประสานงานกับบุคลากรในองค์กร ผู้ปกครองและชุมชนและผู้บริหารสถานศึกษา ต้องเอาใจใส่ปัญหาของบุคลากรนักเรียนและผู้ปกครอง เพื่อกระตุ้นให้มีการทำความเข้าใจซึ่งกันและกัน ซึ่งส่งผลต่อการร่วมมือในการพัฒนาสถานศึกษา