การศึกษารูปแบบภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษา กรณีศึกษาผู้อำนวยการสถานศึกษา วิทยฐานะผู้อำนวยการเชี่ยวชาญ ในจังหวัดเชียงราย
คำสำคัญ:
พฤติกรรมผู้นำ, คุณลักษณะผู้นำ, รูปแบบภาวะผู้นำบทคัดย่อ
การวิจัยเรื่อง การศึกษารูปแบบภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษา กรณีศึกษาผู้อำนวยการสถานศึกษา วิทยฐานะผู้อำนวยการเชี่ยวชาญ ในจังหวัดเชียงราย มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาพฤติกรรมผู้นำ คุณลักษณะผู้นำและรูปแบบภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษา กรณีศึกษาผู้อำนวยการสถานศึกษา วิทยฐานะผู้อำนวยการเชี่ยวชาญ ในจังหวัดเชียงรายใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ เครื่องมือที่ใช้คือ แบบสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้าง (Semi structured Interview) ในการเก็บข้อมูลผู้บริหารสถานศึกษา กรณีศึกษาผู้อำนวยการสถานศึกษาวิทยฐานะผู้อำนวยการเชี่ยวชาญ ในจังหวัดเชียงราย จำนวน 4 คน และบุคคลผู้ใกล้ชิด ได้แก่ รองผู้อำนวยการสถานศึกษา หัวหน้างานและครู จำนวน 12 คน นำผลมาวิเคราะห์สรุปประเด็นสำคัญ ไปยืนยันข้อค้นพบรูปแบบภาวะผู้นำจากผู้ทรงคุณวุฒิจำนวน 12 คน มาเรียบเรียงให้มีความถูกต้องชัดเจน และนำเสนอรูปแบบพรรณนา ผลการศึกษา พบว่า
1. พฤติกรรมผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษา ตำแหน่ง ผู้อำนวยการสถานศึกษา วิทยฐานะผู้อำนวยการเชี่ยวชาญ ในจังหวัดเชียงราย มี 5 ด้าน ได้แก่ 1) พฤติกรรมที่แสดงถึงความรู้ความสามารถในการบริหารจัดการ 2) การให้การสนับสนุนบุคลากร 3) การตัดสินใจและแก้ปัญหา 4) การโน้มน้าวใจหรือการจูงใจ และ 5) การมีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์
2. คุณลักษณะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษา ตำแหน่ง ผู้อำนวยการสถานศึกษา วิทยฐานะผู้อำนวยการเชี่ยวชาญ ในจังหวัดเชียงราย มี 5 ด้าน ได้แก่ 1) เป็นผู้มีสติปัญญา 2) เป็นผู้มีความฉลาดทางอารมณ์ 3) เป็นผู้มุ่งความสำเร็จ 4) เป็นผู้มีสัมพันธภาพทางสังคม 5) เป็นผู้มีคุณธรรม จริยธรรม
3. รูปแบบภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษา ตำแหน่ง ผู้อำนวยการสถานศึกษา วิทยฐานะผู้อำนวยการเชี่ยวชาญ ในจังหวัดเชียงราย พบว่าสอดคล้องกับรูปแบบภาวะผู้นำ 2 รูปแบบ ได้แก่ ภาวะผู้นำเชิงวิชาการและภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลง ดังนี้
ภาวะผู้นำเชิงวิชาการมีพฤติกรรมและคุณลักษณะของผู้นำคือ เป็นผู้มีวิสัยทัศน์ พัฒนาผลสัมฤทธิ์ ติดตามประเมินผล คิดค้นนวัตกรรม ก้าวล้ำเทคโนโลยี เสริมสร้างภาคีเครือข่าย สู่เป้าหมายทางวิชาชีพ เร่งรีบสร้างแรงบันดาลใจให้ครู มุ่งสู่ผู้เรียนเป็นสำคัญ
ภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงมีพฤติกรรมและคุณลักษณะของผู้นำคือ ปฏิบัติตนเป็นแบบอย่างที่ดี มีวิสัยทัศน์รอบรู้การบริหาร ยกระดับปรับเปลี่ยนวิธีการ พัฒนางานทุกด้านโดยคำนึงถึงองค์กร เข้าใจยอมรับความแตกต่าง กระตุ้นสร้างอุดมการณ์การศึกษา เป็นองค์กรเผยแพร่วิทยา มุ่งพัฒนาสถานศึกษาสู่ผลสัมฤทธิ์
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงศึกษาธิการ. สำนักงานคณะกรรมการข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา. (2564). คู่มือการดำเนินการตามหลักเกณฑ์และวิธีการประเมินตำแหน่งและวิทยฐานะข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา ตำแหน่งผู้บริหารสถานศึกษา. (น. 107-112). ม.ป.ท..
กัลยมน อินทุสุตและศิริชัย ชินะตังกูร. (2554). ความฉลาดทางอารมณ์ของผู้บริหารสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน. วารสารการบริหารการศึกษา มหาวิทยาลัยศิลปากร. 2(1), 25-42.
ชัยเสฏฐ์ พรหมศรี. (2561). ภาวะผู้นำสำหรับผู้บริหารองค์การ : แนวคิด ทฤษฎีและกรณีศึกษา. กรุงเทพฯ ปัญญาชน.
พรพรรณ ใจกำแหง. (2561). การสังเคราะห์งานวิจัยเกี่ยวกับภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษา. (วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต). จันทบุรี: มหาวิทยาลัยราชภัฏรำไพพรรณี.
พูลย์ชัย ยาวิราช. (2553). การพัฒนารูปแบบการนำนโยบายสู่การปฏิบัติ สำหรับสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน. วารสารการวิจัยกาสะลองคำ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย. 4(1), 19.
ภารดี อนันต์นาวี. (2555). หลักการ แนวคิด ทฤษฎีทางการบริหารการศึกษา. (พิมพ์ครั้งที่ 4). ชลบุรี: มนตรี.
ภิรญา สายศิริสุ. (2561). ภาวะผู้นำเชิงนวัตกรรมของผู้บริหารในโรงเรียนมัธยมศึกษา กลุ่มสหวิทยาเขตปัญจภาคี สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาเขต 4. (ปริญญาศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
วรัญญา ทิวาวงษ์. (2558). ความสัมพันธ์ระหว่างภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงกับกระบวนการคิดสร้างสรรค์ในสถานศึกษาของผู้บริหารและครูสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสระบุรี. (วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต). ลพบุรี: มหาวิทยาลัยราชภัฏเทพสตรี.
สถาบันพัฒนาความก้าวหน้า. (2553). ยุทธศาสตร์การพัฒนาวิชาชีพผู้บริหารสถานศึกษาตามหลักเกณฑ์ใหม่. กรุงเทพมหานคร: เอส.พี.เอ็น. การพิมพ์. 188.
สุธาสินี เพชรกระจ่าง. (2559). พฤติกรรมผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษากับความผูกพันต่อองค์การของครู สังกัด สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสมุทรสงคราม. (ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยศิลปากร.
อำไพ อินทรประเสริฐ. (2545). ศิลปะการเป็นผู้นำ. กรุงเทพฯ: เสมาธรรม.
Hoy, K. and Miskel, G. (2001). Educational Administration: Theory, Research and Practice. New York : Mc Graw - Hill.
Philip Hallinger and Joseph Murphy. (1985). Assessing the instructional management behavior of principal. The Elementaly School Journal. 86(2), 221-224.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2022 วารสารครุศาสตร์วิชาการ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
