ผลกระทบจากการกลายเป็นเมืองด้านการเข้าถึงและครอบครองสินทรัพย์ทุนของครัวเรือนแรงงานชานเมืองขอนแก่น

บทคัดย่อ

ชานเมืองขอนแก่นมีการขยายตัวอย่างรวดเร็ว จากปรากฏการณ์การกลายเป็นเมืองที่คืบคลานสู่พื้นที่ชานเมือง ทำให้ครัวเรือนแรงงานชานเมืองได้รับผลกระทบทางด้านการเข้าถึงและการครอบครองทรัพยากรในการดำรงชีพเป็นอย่างยิ่ง งานวิจัยนี้จึงมุ่งศึกษาผลกระทบจากการกลายเป็นเมืองในด้านการเข้าถึงและครอบครองสินทรัพย์ทุนของครัวเรือนแรงงานชานเมืองขอนแก่น โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ มีหน่วยวิเคราะห์ระดับครัวเรือน เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แนวทางการสัมภาษณ์ เพื่อสัมภาษณ์เชิงลึกครัวเรือนแรงงานชานเมือง 15 ครัวเรือน และการสนทนากลุ่มย่อย ตลอดจนใช้การสังเกตแบบมีส่วนร่วมและไม่มีส่วนร่วม พื้นที่ในการศึกษาวิจัยคือบ้านเป็ด บ้านเลิงเปือย      บ้านสำราญ อำเภอเมืองขอนแก่น วิเคราะห์ข้อมูลโดยวิธีวิเคราะห์เนื้อหาผ่านโปรแกรม ATLAS.ti

ผลการวิจัยพบว่า การขยายตัวของเมืองขอนแก่นในพื้นที่ชานเมืองมีลักษณะการเปลี่ยนแปลง 2 ลักษณะ 1) การเปลี่ยนแปลงด้านกายภาพของพื้นที่ชานเมือง ได้แก่ ถนน ที่อยู่อาศัย โรงงานอุตสาหกรรม และตลาด 2) การเปลี่ยนแปลงด้านกิจกรรมเมือง ได้แก่ การใช้ประโยชน์จากที่ดิน อาชีพที่หลากหลาย การบริโภคและค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้น ความสัมพันธ์ในชุมชน ปรากฏการณ์การกลายเป็นเมืองดังกล่าวส่งผลกระทบต่อการเข้าถึงและครอบครองสินทรัพย์ทุนของครัวเรือนแรงงานชานเมืองขอนแก่น ได้แก่ ทุนทางวัตถุ ทุนทางการเงิน ทุนมนุษย์ ทุนทางทรัพยากรธรรมชาติ และทุนทางสังคมและวัฒนธรรม    มีการเปลี่ยนแปลงทั้งในด้านบวกและด้านลบ