รูปแบบการปกครองของกลุ่มแบ่งแยกดินแดนในตะวันออกกลาง: กรณีศึกษาเขตปกครองตนเองโรจาวา (ซีเรียเหนือ)

บทคัดย่อ

บทความนี้ มุ่งศึกษารูปแบบการปกครองภายในพื้นที่ครอบครองของกลุ่มชาวเคิร์ด  ซึ่งอาศัยอยู่บริเวณทางภาคเหนือของประเทศซีเรีย หรือที่เรียกว่า “โรจาวา” การปกครองมีลักษณะมุ่งเน้นการมีส่วนร่วมของคนในชุมชนเป็นสำคัญ โดยจุดกำเนิดของดินแดนแห่งนี้ เป็นผลพวงที่เกิดขึ้นมาภายหลังจากเหตุการณ์ “อาหรับสปริง” ในโลกอาหรับที่ได้กลายเป็นสงครามกลางเมืองในภูมิภาคตะวันออกกลาง ทำให้กลุ่มชาวเคิร์ดในประเทศซีเรียได้รวมตัวกันและจัดให้มีการลงประชามติ เพื่อขอแยกตัวออกมาจัดตั้งเป็นเขตปกครองตนเอง โดยยึดถือหลักการความรู้สึกร่วมทางเชื้อชาติของประชาชนในพื้นที่ กรอบแนวทางการศึกษาในครั้งนี้ ได้มุ่งพิจารณาลักษณะรูปแบบการปกครองของกลุ่ม ชาวเคิร์ดในดินแดนโรจาวาที่สงครามกำลังคุกรุ่น พบว่า “เขตปกครองตนเองโรจาวา” มีการจัดการปกครองรูปแบบใหม่ ที่เรียกว่า “สหพันธรัฐประชาธิปไตย” เป็นการปกครองที่ไม่ปรากฏว่ามีรัฐธรรมนูญ องค์ประมุขแห่งรัฐ คณะรัฐบาลจากส่วนกลาง ตำรวจ หรือแม้กระทั่งกองทัพแห่งรัฐ แต่เป็นการปกครองที่เน้นฐานอำนาจทั้งมวลให้ตกอยู่ที่ชุมชนในแต่ละแห่งเป็นหลัก หรือที่เรียกว่า “คอมมูน” และอำนาจทางการบริหารของคอมมูนในแต่ละแห่งจะไม่สามารถแทรกแซงการปกครองระหว่างกันได้ มีการบริหารจัดการท้องถิ่นอย่างเป็นอิสระต่อกัน ในแต่ละคอมมูนจะประกอบไปด้วย คณะกรรมการคอมมูน 6 ส่วน คือ 1) คณะกรรมการป้องกันตนเอง 2) คณะกรรมการสุขภาพ 3) คณะกรรมการสันติ 4) คณะกรรมการเศรษฐกิจ 5) คณะกรรมการการศึกษา/คณะกรรมการยุวชน และ 6) คณะกรรมการสตรี ถือว่าเป็นสถาบันทางการเมืองที่มีอำนาจสูงสุดในการปกครองชุมชนนั้น ๆ ยึดหลักการรากฐานอำนาจจากระดับล่างขึ้นสู่ระดับบน พร้อมทั้งบูรณาการหลักการตรวจสอบถ่วงดุลอำนาจภายในชุมชนเข้าไว้ด้วยกัน โดยคอมมูนแต่ละแห่งไม่มีความจำเป็นต้องคำนึงถึงข้อบัญญัติ กฎระเบียบ บทลงโทษ ที่มีความแตกต่างกันกับคอมมูนอื่นแต่อย่างใด