ศิลปประดิษฐ์เชิงปรัชญา: นัยยะทางศิลปวัฒนธรรมส่งเสริมคุณค่าชีวิต

บทคัดย่อ

       การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) วิเคราะห์นัยยะทางปรัชญาและศิลปวัฒนธรรมที่เกี่ยวข้องกับศิลปประดิษฐ์ในบริบทของสังคมไทย 2) ศึกษาบทบาทของศิลปประดิษฐ์ในการส่งเสริมคุณค่าชีวิตในมิติด้านจิตใจ วัฒนธรรมและเศรษฐกิจ และ 3) เสนอแนวทางการพัฒนาศิลปประดิษฐ์ให้สอดคล้องกับการพัฒนาที่ยั่งยืนและการส่งเสริม Soft Power ของประเทศไทย การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยวัตถุประสงค์ที่ 1 ใช้การวิเคราะห์เอกสารและสัมภาษณ์เชิงลึกผู้เชี่ยวชาญ วัตถุประสงค์ที่ 2 ใช้การสังเกตการณ์แบบมีส่วนร่วม และวัตถุประสงค์ที่ 3 ใช้การวิเคราะห์นโยบายและกรณีศึกษา

       การวิเคราะห์ข้อมูลดำเนินการตามกรอบแนวคิดเชิงปรัชญาที่ครอบคลุม 4 มิติ ได้แก่ สุนทรียศาสตร์ อภิปรัชญา จริยศาสตร์ และญาณวิทยา ผลการวิจัยพบว่า ศิลปประดิษฐ์สะท้อนคุณค่าเชิงปรัชญาที่สัมพันธ์กับทั้ง 4 มิติอย่างลึกซึ้ง มีนัยยะทั้งในด้านสุนทรียภาพของความงาม (Aesthetics) ที่แสดงอัตลักษณ์ความเป็นไทยจากงานศิลปประดิษฐ์ ด้านอภิปรัชญา (Metaphysics) ที่เชื่อมโยงวัตถุกับจิตวิญญาณอย่างกลมกลืน ด้านจริยศาสตร์ (Ethics) ที่ส่งเสริมคุณค่าทางศีลธรรมผ่านกระบวนการสร้างสรรค์ และด้านญาณวิทยา (Epistemology) ที่ถ่ายทอดองค์ความรู้และภูมิปัญญาจากรุ่นสู่รุ่น ศิลปประดิษฐ์ส่งเสริมคุณภาพชีวิตผ่านการสร้างสติและสมาธิ การรักษาอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรม และการสนับสนุนเศรษฐกิจชุมชน แนวทางการพัฒนาควรผสมผสานความเป็นดั้งเดิมกับนวัตกรรม ใช้วัสดุที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม และบูรณาการเข้ากับการศึกษาและการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม