ประติมานวิทยาและการกำหนดอายุสมัยของแผ่นไม้จำหลักประดับมิห์รอบของมัสยิดต้นสน

บทคัดย่อ

บทความชิ้นนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความหมายของแผ่นไม้จำหลักประดับมิห์รอบของมัสยิดต้นสนด้วยหลักประติมานวิทยาและวิเคราะห์รูปแบบทางศิลปะเพื่อกำหนดอายุสมัย เนื่องจากแผ่นไม้จำหลักดังกล่าวยังคงไม่มีผู้ใดทราบประวัติความเป็นมาที่ชัดเจน ผลจากการศึกษาประติมานวิทยาพบว่าแผ่นไม้ดังกล่าวสะท้อนให้เห็นถึงมโนทัศน์เรื่องจักรวาลวิทยาของอิสลามที่เน้นความเป็นเอกภาพและเดชานุภาพของพระเจ้าและความเป็นศาสนทูตของมุฮัมมัดเป็นศูนย์กลาง นอกจากนี้ยังบรรจุเอาสัญลักษณ์และความหมายของหลักการอิสลามไว้อย่างครบถ้วนทั้งหลักศรัทธาและหลักปฏิบัติจากการศึกษารูปแบบของแผ่นไม้เพื่อกำหนดอายุสมัยพบว่ามีระบบการจัดวางจักรวาลวิทยาแบบเดียวกับลายมงคลบนรอยพระพุทธบาทสมัยต้นรัตนโกสินทร์ช่วงรัชกาลที่ 3 เมื่อวิเคราะห์ร่วมกับหลักฐานทั้งหลักฐานทางประวัติศาสตร์และประวัติศาสตร์ศิลปะ จึงสรุปได้ว่าศิลปกรรมบนแผ่นไม้ดังกล่าวสร้างขึ้นในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้นพร้อมกับการสร้างมัสยิดหลังใหม่จากเดิมที่เป็นไม้มาเป็น อิฐราวสมัยรัชกาลที่ 2 ถึงรัชกาลที่ 3