การถอดบทเรียนกระบวนการเรียนรู้การยกระดับขีดความสามารถของผู้ประกอบการด้านสมุนไพรสู่ชุมชน

ณภัทร ทิพย์ศรี; วิเชษฐ ทิพย์ประเสริฐ; จามจุรี ฟ้าคำตัน

doi:10.14456/mbr.2025.6

ผู้แต่ง

ณภัทร ทิพย์ศรี คณะบริหารธุรกิจและศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนาเชียงราย
วิเชษฐ ทิพย์ประเสริฐ คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนาเชียงราย
จามจุรี ฟ้าคำตัน กองการศึกษา มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนาเชียงราย

DOI:

https://doi.org/10.14456/mbr.2025.6

คำสำคัญ:

กระบวนการเรียนรู้, การถอดบทเรียน, ขีดความสามารถ, ผู้ประกอบการด้านสมุนไพร

บทคัดย่อ

งานวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อศึกษาการถอดบทเรียนกระบวนการเรียนรู้งานวิจัยการยกระดับขีดความสามารถผู้ประกอบการด้านสมุนไพรสู่ชุมชน การศึกษาวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพใช้วิธีการสัมภาษณ์ผู้ประกอบการด้านสมุนไพร จำนวน 30 ราย วิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีการวิเคราะห์เชิงเนื้อหาผลการศึกษา พบว่า ผู้ประกอบการสมุนไพรมีประสบการณ์ในการปลูกสมุนไพรและจำหน่ายทั้งแบบสดและแปรรูป เช่น ลูกประคบ ยาหม่อง ยาสมุนไพรไล่ยุง เป็นต้น มีเครือข่ายสมุนไพรในชุมชนและปราชญ์สมุนไพร ขณะเดียวกันยังประสบปัญหา ได้แก่ เงินทุนหมุนเวียนไม่เพียงพอ เครื่องจักรในการแปรรูปสมุนไพรล้าสมัย ไม่มีความรู้ตลาดออนไลน์ สินค้ายังไม่เป็นที่รู้จัก ผลิตภัณฑ์ยังไม่ได้การรับรองมาตรฐาน และไม่มีฐานข้อมูลสมุนไพรและปราชญ์สมุนไพร สำหรับแนวทางการพัฒนากระบวนการเรียนรู้การยกระดับขีดความสามารถผู้ประกอบการด้านสมุนไพร ประกอบด้วย การให้องค์ความรู้ และกระบวนการถ่ายทอดเทคโนโลยีการจัดการปลูกสมุนไพร การพัฒนาการแปรรูปสมุนไพรให้มีคุณภาพ มาตรฐาน การขอรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑ์แปรรูปสมุนไพร การพัฒนาแบรนด์และบรรจุภัณฑ์ให้มีอัตลักษณ์ที่โดดเด่น การเชื่อมโยงทางการตลาดทั้งหน่วยงานภาครัฐ เอกชน และผู้ประกอบการสมุนไพร สร้างช่องทางการจัดจำหน่ายเพื่อให้เข้าถึงผู้บริโภค จัดหาพี่เลี้ยงที่เชี่ยวชาญให้คำปรึกษาแนะนำในการแปรรูปสมุนไพร สร้างเข้าใจในการบริหารจัดการกลุ่มวิสาหกิจ รวมทั้งออกแบบและสร้างฐานข้อมูลสมุนไพร และปราชญ์สมุนไพรในชุมชน

เอกสารอ้างอิง

กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก. (2563). รายงานผลการดำเนินงานประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2563. กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข.

กระทรวงสาธารณสุข. (2564). แผนแม่บทแห่งชาติว่าด้วยการพัฒนาสมุนไพรไทย ฉบับที่ 2 (พ.ศ. 2560-2565). โรงพิมพ์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก.

กานดา เต๊ะขันหมาก. (2565). การถอดบทเรียนในกระบวนการจัดการความรู้. วารสารวิชาการคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 13(2), 189-204.

คณะกรรมการบริหารงานจังหวัดแบบบูรณาการจังหวัดเชียงราย. (2564). แผนพัฒนาจังหวัดเชียงราย พ.ศ. 2566-2570. สำนักงานจังหวัดเชียงราย จังหวัดเชียงราย.

จตุพร วิศิษฏ์โชติอังกูร. (2553). ถอดบทเรียน(นอกกรอบ) เรื่องเล่าวิทยากรถอดบทเรียนผ่านประสบการณ์ การทำงาน. กรุงเทพมหานคร : ชุดโครงการระบบออนไลน์เพื่อการจัดการความรู้สุขภาวะ.

นิคม สุวพงษ์. (2565). การถอดบทเรียน : เพื่อเสริมสร้างกระบวนการเรียนรู้. วารสารบัณฑิตสาเกตปริทรรศน์, 7(1), 47-60.

น้ำทิพย์ ไต่เต้า และ อดิลล่า พงศ์ยี่หล้า. (2565). ความสำเร็จของผู้ประกอบการธุรกิจสมุนไพรภายใต้แนวคิดเศรษฐกิจสร้างสรรค์และนวัตกรรมผลิตภัณฑ์. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 10(6), 2411-2422.

ประพัสสร บัวเผื่อน, นภาลัย บุญคำเมือง และ ชญาน์นันท์ ศิริกิจเสถียร. (2565). การศึกษาภูมิปัญญาและการใช้ประโยชน์จากพืชสมุนไพรท้องถิ่น เขาโกรกปลากั้ง จังหวัดกำแพงเพชร. วารสารพิกุล, 20(1), 349-363.

ประไพพิมพ์ สุธีวสินนนท์ และ ประสพชัย พสุนนท์. (2559). กลยุทธ์การเลือกตัวอย่างสำหรับการวิจัยเชิงคุณภาพ. วารสารปาริชาต มหาวิทยาลัยทักษิณ, 29(2), 31-48.

พัฒนา สุขประเสริฐ. (2561). การถอดบทเรียนชุมชน: แนวคิดและกระบวนการ. วารสารพัฒนาสังคม, 20(1), 89-112.

วิจารณ์ พานิช. (2556). การสร้างการเรียนรู้สู่ศตวรรษที่ 21. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มูลนิธิ สยามกมมาจล.

วิทยา แก้วเจริญศรี, พุฒิสรรค์ เครือคำ, นคเรศ รังควัต และ สายสกุล ฟองมูล. (2563). ความต้องการในการส่งเสริมการปลูกพืชสมุนไพรในระบบอินทรีย์ของเกษตรกรอำเภอพยุหะคีรี จังหวัดนครสวรรค์. วารสารวิจัยและส่งเสริมวิชาการเกษตร, 37(3), 39-48.

สมพร ไกรสิงห์, วิภาพร วรหาญ และ ชุติมา สินชัยวนิช. (2562). การถอดบทเรียนกระบวนการพัฒนาวิสาหกิจชุมชนสมุนไพร: กรณีศึกษากลุ่มแม่บ้านเกษตรกรบ้านหนองกระทุ่ม จังหวัดนครราชสีมา. วารสารวิทยาการจัดการ, 9(2), 115-132.

สำนักงานเศรษฐกิจชายแดนและโลจิสติกส์. (2566). แนวทางการพัฒนาสินค้าเกษตรจังหวัดเชียงราย. สำนักงานเศรษฐกิจชายแดนและโลจิสติกส์ มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง. http://rs.mfu.ac.th/obels/?p=1848

สุนทรี จีนธรรมม, จีรภัทร์ อัฐฐิศิลป์เวท, รัชนีวรรณ จีนธรรม และ ประภัสรา ธรรมวัชรางกูร. (2567). แนวทางการอนุรักษ์ภูมิปัญญาการใช้สมุนไพรของชุมชน ในตำบลบ้านแก้ง อำเภอเมือง จังหวัดสระแก้ว. วารสารวไลยอลงกรณ์ปริทัศน์, 14(1), 183-199.

สุนิษา กลิ่นขจร. (2558). การพัฒนาศักยภาพวิสาหกิจชุมชนกลุ่มผลิตภัณฑ์ลูกประคบสมุนไพรบ้านเขานาใน ตำบลต้นยวน อำเภอพนม จังหวัดสุราษฏร์ธานี. วารสารวิชาการ Veridian E-Journal, Silpakorn University, 8(2), 2643–2655.

Hill, C. W. L., & Jones, G. R. (2012). Strategic Management: An Integrated Approach (10th ed.). Cengage Learning.

Kotler, P., & Keller, K. L. (2016). Marketing Management (15th ed.). Pearson Education.