วิเคราะห์กระบวนท่ารำฉุยฉายฮเนา ตามรูปแบบละครวังสวนกุหลาบ

บทคัดย่อ

งานวิจัยเรื่อง วิเคราะห์กระบวนท่ารำฉุยฉายฮเนา ตามรูปแบบละครวังสวนกุหลาบ มีวัตถุประสงค์คือ เพื่อศึกษาบทบาทของตัวละครฮเนา ในบทละครเรื่อง เงาะป่า พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 และเพื่อศึกษาวิเคราะห์องค์ประกอบและกระบวนท่ารำฉุยฉายฮเนาของ คุณครูลมุล ยมะคุปต์ ซึ่งได้รับการถ่ายทอดมาจากวังสวนกุหลาบ ผลการศึกษาพบว่า ฮเนา เป็นตัวละครสำคัญในเรื่อง เงาะป่า และเมื่อแสดงละครจะเป็นผู้รำฉุยฉาย ฮเนา ละครเรื่องนี้จัดแสดงโดยคณะวังสวนกุหลาบสืบทอดมาถึงวังเพ็ชรบูรณ์ ผู้แสดงเป็นฮเนาคือ คุณครูลมุล ยมะคุปต์ ได้เรียนท่าเงาะมาจากคุณครูหงิม ขณะอยู่ที่วังสวนกุหลาบ และได้เรียนท่าเงาะมาจากหม่อมเพื่อน เมื่อมาอยู่วังเพ็ชรบูรณ์ ดังนั้น คุณครูลมุล ยมะคุปต์ จึงได้รับการหล่อหลอมด้วยท่ารำของเงาะจนมีความสามารถอย่างดีเยี่ยม คุณครูลมุล ยมะคุปต์ เคยแสดงบทบาทเงาะในเรื่อง สังข์ทอง และเรื่อง เงาะป่า ต่อมาได้ถ่ายทอดท่าเงาะสังข์ทองและเงาะฮเนาให้แก่บุคลากรในสถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ ฉุยฉายฮเนาเป็นการรำเดี่ยวเพื่ออวดฝีมือองค์ประกอบสำคัญ คือ ผู้แสดงต้องคัดเลือกผู้ที่มีความสามารถด้านนาฏศิลป์ตัวพระ เครื่องแต่งกายคล้ายกับพวกก็อยในชีวิตจริง มือถือบอเลา ดนตรีใช้วงปี่พาทย์ เพลงร้องประกอบด้วยเพลงฉุยฉาย และเพลงแม่ศรี กระบวนท่ารำเป็น รูปแบบของละครวังสวนกุหลาบ ซึ่งถ่ายทอดโดย คุณครูลมุล ยมะคุปต์ แสดงให้เห็นท่ารำของเงาะที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะ คือ กระบวนท่ารำที่ผสมผสานระหว่างลีลาตัวพระ ตัวนาง ตัวยักษ์ ตัวลิง นับว่าเป็นการรักษาท่ารำของเงาะไว้อย่างสมบูรณ์