พิธีกรรมการเสี่ยงน้ำในละครพันทาง เรื่อง พระลอ

บทคัดย่อ

บทความวิชาการ เรื่อง พิธีกรรมการเสี่ยงน้ำ ในละครพันทาง เรื่อง พระลอ มีวัตถุประสงค์เพื่อทราบถึงพิธีกรรมการเสี่ยงน้ำ ในการแสดงละครพันทาง เรื่อง พระลอ ตอนเสี่ยงน้ำ พระนิพนธ์ในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ รูปแบบการแสดงของครูลมุล ยมะคุปต์ โดยศึกษาจากเอกสารและวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง อาทิ ลิลิตพระลอ บทละครพันทาง เรื่อง พระลอ พระนิพนธ์ในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ และสัมภาษณ์ผู้ที่เกี่ยวข้อง จากการศึกษาพิธีกรรมการเสี่ยงน้ำในละครพันทาง เรื่องพระลอ ตอนเสี่ยงน้ำ พระนิพนธ์ในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ รูปแบบการแสดงของครูลมุล ยมะคุปต์ พบว่า องค์ประกอบพิธีกรรมการเสี่ยงน้ำในการแสดงละครพันทาง ได้แก่ 1. พระลอแต่งกายสีขาว 2. มีการใช้ดอกไม้ในการสักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ 3. ใช้เพลงหน้าพาทย์สาธุการประกอบการแสดงที่สื่อถึงการสักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ 4. กระบวนท่ารำในการสื่อถึงการสักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ก่อนการอธิษฐานจิต โดยมีขั้นตอนพิธีกรรมการเสี่ยงน้ำ ดังนี้ 1. นำดอกไม้ไหว้สักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้ง 4 ทิศ ประกอบการรำหน้าพาทย์สาธุการ 2. อธิษฐานจิตเพื่อกำหนดการเสี่ยงทาย 3. นำดอกไม้วางลงบนน้ำเพื่อเสี่ยงทายผล 4. ทราบผลการเสี่ยงทายจากการสังเกตการไหลเวียนของน้ำ ผลปรากฏว่าน้ำไหลวนไม่เป็นปกติและมีสีแดงดั่งสีเลือด เป็นลางร้ายว่าจะเกิดเหตุการณ์ไม่เป็นมงคล