พหุวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ : อิทธิพลที่มีต่อเรือนพื้นถิ่นในภาคเหนือของไทย

บทคัดย่อ

          บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพหุวัฒนธรรมของชนกลุ่มชาติพันธุ์ในภาคเหนือ และอธิบายอิทธิพลของพหุวัฒนธรรมของชนกลุ่มชาติพันธุ์ในภาคเหนือต่อเรือนพื้นถิ่นดังกล่าว การศึกษาในครั้งนี้เป็นงานวิจัยเอกสาร โดยสืบค้นงานวิจัยอย่างเป็นระบบทั้งในและต่างประเทศที่ศึกษาเกี่ยวกับการสร้างบ้านเรือนของชนกลุ่มน้อยในภาคเหนือของประเทศไทย ได้งานวิจัยจำนวนทั้งสิ้น 13 เรื่อง เป็นงานวิจัยในประเทศไทยจำนวน 7 เรื่อง และงานวิจัยในต่างประเทศจำนวน 6 เรื่อง ผลการวิจัยพบว่า 1) พหุวัฒนธรรมแบ่งเป็น 1.1) วิถีชีวิตของม้งเป็นครัวเรือนขยายขนาดใหญ่ มลาบรีพัฒนาจากนักล่าไปสู่เกษตรกร ไทยพวนและไทยลื้อใช้วัฒนธรรมต่อรองทางการเมืองและสร้างรายได้จากการท่องเที่ยว 1.2) ภาษาและจารีตประเพณีของชาวดาราอังที่ยังคงไว้ คือ ภาษา เครื่องแต่งกาย ตำนาน พิธีกรรม และการตั้งชื่อ 1.3) เชื้อชาติและอัตลักษณ์ชาติพันธุ์ของชาวอาข่าและชาวเมี่ยน แทรกซึมในชีวิตประจำวันและมีความสัมพันธ์กับสังคม เศรษฐกิจ และการเมือง และ 1.4) ความหลากหลายของกลุ่มชาติพันธุ์ที่ย้ายมาอยู่ในอำเภอแม่สอดมีปฏิสัมพันธ์ทางสังคมที่เริ่มจากความร่วมมือไปสู่การผสมกลมกลืนด้วยการสมรสและมีบุตรร่วมกัน มีการแบ่งแยกในเรื่องเขตที่อยู่อาศัย แต่ไม่แบ่งแยกเรื่องศาสนาและเพศ และ 2) อิทธิพลของพหุวัฒนธรรมของชนกลุ่มน้อยในภาคเหนือต่อเรือนพื้นถิ่น พบว่า ปัจจัยต่อการรักษาเอกลักษณ์เรือนพื้นถิ่นให้คงเดิม คือ สังคมเกษตรกรรม ลักษณะครอบครัวขยาย และความเชื่อ ปัจจัยภายนอกที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงเรือนพื้นถิ่น คือ ยุคสมัยใหม่และสภาพสังคม และปัจจัยภายใน ได้แก่ การเลือกพื้นที่ตั้งเรือน ผู้นำทางจิตวิญญาณ การเปลี่ยนศาสนา และการสมรส ส่วนปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเปลี่ยนแปลงพื้นที่ใช้สอยภายในเรือนพื้นถิ่นคือลักษณะสถาปัตยกรรมและวิถีชีวิต