ภูมิปัญญาท้องถิ่นจังหวัดสระแก้ว : การคงอยู่หรือการเปลี่ยนแปลง เมื่อเข้าสู่การเป็นประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน

บทคัดย่อ

การวิจัยเรื่อง ภูมิปัญญาท้องถิ่นจังหวัดสระแก้ว : การคงอยู่หรือการเปลี่ยนแปลงเมื่อเข้าสู่การเป็นประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน เป็นการศึกษาคุณภาพ (Qualitative  Research) มีวัตถุประสงค์ในการวิจัย ได้แก่ 1) เพื่อศึกษาถึงปัจจัยที่เป็นเงื่อนไขการดำรงอยู่ของภูมิปัญญาท้องถิ่นจังหวัดสระแก้ว  2) เพื่อศึกษาปัจจัยที่ทำให้ภูมิปัญญาท้องถิ่นจังหวัดสระแก้วเปลี่ยนไป 3) เพื่อศึกษาสภาพปัญหาหรือการเปลี่ยนแปลงของภูมิปัญญาท้องถิ่นเมื่อเข้าสู่การเป็นประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน ผู้วิจัยกำหนดกลุ่มตัวอย่างด้วยการเลือกแบบเฉพาะเจาะจงโดยเลือกผู้สืบสานภูมิปัญญาท้องถิ่น ผู้นำกลุ่มหรือผู้แทน ที่เป็นผู้นำด้านการสืบสานภูมิปัญญาท้องถิ่นของจังหวัดสระแก้วใน  9 อำเภอ อำเภอละ 1 คน รวมจำนวน 9 คน เครื่องมือที่ใช้ คือ แบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง ผู้วิจัยลงพื้นที่และเก็บข้อมูลด้วยตนเอง ทำการวิเคราะห์ และตีความข้อมูลต่างๆ แล้วนำเสนอโดยวิธีการรายงานผลเชิงพรรณนา (Descriptive  Report)

 ผลการวิจัยพบว่า 1) ปัจจัยที่เป็นเงื่อนไขของการดำรงอยู่ของภูมิปัญญาท้องถิ่นนั้นมีความสำคัญทั้ง 3

 ภาคส่วน คือ ภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน  ภาครัฐมีส่วนสำคัญในการส่งเสริมสนับสนุนงบประมาณ ความรู้ สถานที่จัดจำหน่าย  การพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้กับผู้ผลิตภูมิปัญญาท้องถิ่น ภาคเอกชน มีส่วนสำคัญในการกระจายสินค้า การเป็นตัวแทนในการนำสินค้าภูมิปัญญาท้องถิ่นใน

แต่ละท้องที่ไปจำหน่าย เพื่อให้เป็นที่รู้จักของคนทั่วไป ภาคประชาชน ถือเป็นปัจจัยที่สำคัญ เนื่องจากภูมิปัญญาท้องถิ่นบางชิ้นต้องอาศัยความสนใจของประชาชนในการเข้ามาศึกษาหาความรู้และอนุรักษ์สืบสานให้คงอยู่ตลอดไป  2) ปัจจัยต่างๆ ที่มีผลทำให้ภูมิปัญญาท้องถิ่นเปลี่ยนไป แบ่งได้ 2 ปัจจัย คือ ปัจจัยภายในคือ ข้อจำกัดของภูมิปัญญาท้องถิ่น และปัจจัยภายนอก คือ สภาพเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรมที่เปลี่ยนไป ความเจริญของวัตถุ เทคโนโลยี ที่มีมากขึ้น ทำให้บริบทของการใช้ชีวิตของคนไทยในปัจจุบัน ส่งผลให้ผลิตสินค้า หรือผลิตภัณฑ์ภูมิปัญญาท้องถิ่นเปลี่ยนแปลง บริบทของการใช้ชีวิตความสะดวกสบายของเทคโนโลยีที่เข้ามาเกี่ยวข้องกับการดำเนินชีวิตของคนไทยในปัจจุบัน ทำให้เยาวชนรุ่นใหม่ขาดความสนใจเกี่ยวกับการสืบทอดภูมิปัญญาท้องถิ่น

3) สภาพปัญหาหรือการเปลี่ยนแปลงของภูมิปัญญาท้องถิ่น เมื่อเข้าสู่การเป็นประชาคม

 เศรษฐกิจอาเซียน พบว่า ผู้นำกลุ่ม หรือผู้ผลิตสินค้าที่เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นส่วนใหญ่ ไม่ถือว่ามีผลกระทบกับการผลิตหรือการจัดจำหน่ายสินค้า เนื่องจากไม่ได้มีผลกระทบโดยตรง แต่ก็มีผู้นำกลุ่มหรือผู้ผลิตสินค้าบางรายที่มองเห็นโอกาสในการขยายตลาดไปยังตลาดอาเซียน มีการพัฒนารูปแบบผลิตภัณฑ์ให้ตรงกับความต้องการของผู้บริโภคในตลาดอาเซียนมากขึ้น