“วาทกรรม เด็กดี” ในแบบเรียนไทยและมาเลเซีย

บทคัดย่อ

บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของงานวิจัย  มี 2 วัตถุประสงค์ ได้แก่ 1) เพื่อวิเคราะห์และเปรียบเทียบวาทกรรม “เด็กดี” ในแบบเรียนชั้นประถมศึกษาของไทยกับมาเลเซีย และ 2) เพื่อวิเคราะห์และเปรียบเทียบวาทกรรมและปฏิบัติการทางวาทกรรม “เด็กดี” ในบริบทสังคมและวัฒนธรรมของไทยกับมาเลเซีย เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการวิเคราะห์ตัวบทตามกรอบแนวคิดวาทกรรมเชิงวิเคราะห์วิพากษ์ของแฟร์คลาฟ ผ่านแบบเรียนไทยและมาเลเซียในรอบ 1 ทศวรรษ (ระหว่างพ.ศ. 2550 – 2559) มาเป็นเครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย โดยเน้นการวิเคราะห์เอกสารผ่านมุมมองของตนเองและผู้อื่นที่มีต่อ “เด็กดี” รวม 39 เล่ม ผลการวิจัยพบว่า แบบเรียนของไทยกับมาเลเซียในแง่มุมของ วาทกรรม “เด็กดี” ลักษณะของแบบเรียนและบทบาทของเด็กดีตามที่ปรากฏในแบบเรียน มีทั้งลักษณะร่วมและลักษณะที่คล้ายคลึงกัน ลักษณะร่วมกัน คือ ภาพของเด็กที่สามารถปฏิบัติตนได้ตามความคาดหวังของผู้ใหญ่ในสังคม บทบาทด้านการสั่งสอนเด็กการปลูกฝังอุดมการณ์ทางการเมือง บทบาทของแบบเรียนทางด้านการวิพากษ์วิจารณ์สังคม และลักษณะที่คล้ายคลึงกัน คือ การนำเสนอแก่นเรื่องที่คล้ายคลึงกัน คือ มีการนำเสนอภาพ ลักษณะเด็ก คือ การนำเสนอ ข้อมูลที่เกี่ยวกับลักษณะของความเป็นเด็กดี ผ่านการกระทำ พฤติกรรมต่าง ๆ ลักษณะนิสัยบางประการ พร้อมประเมินค่าและตัดสินว่าสิ่งนั้นดีหรือไม่ดีอย่างไร เพื่อให้ผู้อ่านปฏิบัติ ประพฤติตามสิ่งที่ถูกประเมินค่าว่าดีควรเอาเป็นแบบอย่างพฤติกรรมเหล่านั้น