ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการบริหารจัดการก่อนการเกิด ภัยพิบัติอุทกภัยของชุมชนลุ่มนํ้าลำตะคอง

Abstract

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการบริหารจัดการก่อนการเกิดภัยพิบัติอุทกภัยของชุมชนลุ่มนํ้าลำตะคอง โดยการวิจัยเชิงปริมาณ มีหน่วยในการวิเคราะห์ข้อมูลเป็นระดับชุมชน เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสัมภาษณ์ แบบมีโครงสร้าง (Structural Interview Schedule) ที่พัฒนาขึ้นจากผลการศึกษาเชิงคุณภาพกับผู้นำชุมชน จำนวน 300 ชุมชน ระหว่างเดือนพฤษภาคม 2558 - สิงหาคม 2558 ในชุมชนที่อยู่ในพื้นที่รับนํ้าของลุ่มนํ้าลำตะคอง ประกอบด้วย 4 อำเภอ ได้แก่ อำเภอสีคิ้ว อำเภอสูงเนิน อำเภอขามทะเลสอ และอำเภอเมืองนครราชสีมา วิเคราะห์ข้อมูลระดับตัวแปร เดียวใช้สถิติพรรณนา การวิเคราะห์ข้อมูลระดับสองตัวแปรใช้สถิติ Chi-square และการวิเคราะห์ข้อมูลระดับหลายตัวแปร เพื่อหาปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการบริหารจัดการก่อนการเกิดภัยพิบัติอุทกภัยของชุมชนลุ่มนํ้าลำตะคองใช้การวิเคราะห์เส้นทาง (Path Analysis: PA)

ผลการวิจัยพบว่า ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการบริหารจัดการก่อนการเกิดภัยพิบัติอุทกภัยของชุมชนลุ่มนํ้าลำตะคอง ได้แก่ 1) ปัจจัยคุณลักษณะชุมชน ประกอบด้วย จำนวนครัวเรือนที่ประกอบอาชีพภาคการเกษตร มีอิทธิพลเชิงบวกทางอ้อม ผ่านองค์ประกอบความเปราะบางทางสังคมของชุมชน ขนาดพื้นที่ลุ่มมีอิทธิพลทางตรงเชิงบวก และ มีอิทธิพลทางอ้อม เชิงบวกผ่านปัจจัยความเปราะบางทางสังคมของชุมชน ขนาดพื้นที่ภาคการเกษตร มีอิทธิพลทางตรงเชิงลบ และมีอิทธิพล ทางอ้อมเชิงลบผ่านปัจจัยความเปราะบางทางสังคมของชุมชน 2) ปัจจัยความเปราะบางทางสังคมของชุมชน มีอิทธิพลทางตรงสูงสุด และมีค่าอิทธิพลเชิงบวก

The Influential Factors of Pre-Flood Disaster Management in Lam Ta Klong basin community

This research aims to study the Influential factors of pre-f Disaster management in Lam Ta Klong basin community. It has been conducted in quantitative approach. Structured interview at community level which developed from the results of qualitative studies were applied to collect data from community leaders of 300 flood-experienced communities in 4 districts that are Si Kiew, Soong Noen, Kham Thale Sor, and Muang Nakhon Ratchasima Districts during in May to August 2015. Descriptive statistic was applied for univariate analysis; Chi-square was applied for bivariate analysis, and path analysis was applied for multivariate analysis to find Influential factors of pre-flood disaster management in Lam Ta Klong basin community.

The research results found that: 1) characteristics of community, number of agriculture household has influenced to the management of flood related disaster with positively indirect influence through vulnerability, followed by sizes of marsh area with positively direct influence and has positively indirect influenced through vulnerability. Lastly, size of cultivating area with negatively influence has an indirect influence through vulnerability, 2) social vulnerability has positively direct influenced the most to the pre-flood disaster management.