การสืบทอดและการพิทักษ์รักษามรดกภูมิปัญญาด้านเพลงพื้นบ้านภาคกลาง*

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเสนอผลการรวบรวมและจัดเก็บองค์ความรู้เกี่ยวกับเพลงพื้นบ้านภาคกลางโดยชุมชนมีส่วนร่วมในเขตพื้นที่วัฒนธรรมภาคกลาง 35 จังหวัด ระหว่างปี พ.ศ. 2556 - 2557 การศึกษาสถานภาพของคณะเพลงและกระบวนการถ่ายทอดของศิลปินพื้นบ้าน การวิเคราะห์ปัญหาการสืบทอดและปัจจัยคุกคาม ตลอดจนการเสนอแนวทางและยุทธศาสตร์ในการพิทักษ์รักษาเพลงพื้นบ้านภาคกลางให้ดำรงอยู่ในสังคมอย่างยั่งยืน ผลการรวบรวมข้อมูลภาคสนามและจัดเก็บองค์ความรู้ สรุปว่ามีเพลงพื้นบ้านภาคกลางกระจายอยู่ในพื้นที่ 20 จังหวัด รวม 37 คณะ คณะที่สามารถแสดงเพลงฉ่อยได้มีทั้งสิ้น 14 คณะ เพลงทรงเครื่อง 7 คณะ เพลงเรือ 9 คณะ ลำตัด 19 คณะ และเพลงอีแซว 9 คณะ ศิลปินพื้นบ้านทุกคณะประสบปัญหาในการสืบทอด ปัจจุบันเพลงพื้นบ้านภาคกลางมีปัจจัยคุกคาม 4 ประการ ได้แก่ การเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตและวิกฤตค่านิยมไทย นโยบายและการดำเนินงานของหน่วยงานรัฐและเอกชนไม่ทั่วถึงและต่อเนื่อง วิกฤตการณ์ทางสังคม การเมืองและเศรษฐกิจ รวมถึงภัยธรรมชาติ ผู้วิจัยจึงขอเสนอแนวทางในการพิทักษ์รักษาเพลงพื้นบ้านที่สอดคล้องกับยุทธศาสตร์ของกรมส่งเสริมวัฒนธรรม