ป้าดก๊องล้านนา : บริบท และสังคีตลักษณ์

Abstract

การศึกษาวิจัยเรื่องนี้ มีวัตถุประสงค์ของการวิจัยไว้ 2 ประการ คือ 1) เพื่อศึกษาบริบทของวงป้าดก๊อง 2) เพื่อศึกษาสังคีตลักษณ์ทางดนตรีของวงป้าดก๊อง ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ ด้วยวิธีการศึกษาข้อมูลจากเอกสาร ศึกษาข้อมูลภาคสนามด้วยวิธีการสำรวจ สังเกต การสัมภาษณ์ โดยได้ผลวิจัย ดังนี้ ด้านการประสมวงป้าดก๊อง พบว่า เดิมไม่มีป้าดเอกและป้าดทุ้ม โดยล้านนาได้รับป้าดเอกและป้าดทุ้มมาจากสยามหรือภาคกลางของประเทศไทย โดยมีพัฒนาการของการประสมวงมาอย่างต่อเนื่องตามลำดับ ขั้นตอนในการบรรเลงป้าดก๊อง พบว่า มีขั้นตอนที่เรียบง่ายทั้งนี้มีขั้นตอนก่อนบรรเลงที่สำคัญ ได้แก่ พิธีตั้งขันตั้ง (เครื่องกำนล) เพื่อบูชาครู โอกาสที่ใช้ป้าดก๊องในการบรรเลงส่วนใหญ่พบในงานฟ้อนผี และงานศพ ด้านสังคีตลักษณ์ของวงป้าดก๊องในปัจจุบันพบว่า บทเพลงส่วนใหญ่ประกอบไปด้วยอัตราจังหวะ 3 ลักษณะ ได้แก่ จังหวะช้า จังหวะปานกลาง และจังหวะเร็ว ด้านทำนอง เสียงส่วนใหญ่เกิดจากเสียงเครื่องดนตรี 3 ชนิด ได้แก่ เครื่องดนตรีที่ทำจากไม้ เครื่องดนตรีที่ทำจากโลหะ และเครื่องดนตรีที่ขึ้นด้วยหนัง เครื่องดนตรีดำเนินทำนองทุกเครื่องทำหน้าที่ประสานแบบอิสระไม่ตายตัวทั้งนี้ขึ้นอยู่กับทักษะของผู้บรรเลง ด้านการประสานเสียงพบว่า เครื่องดนตรีในวงป้าดก๊องใช้วิธีการบรรเลงเป็นคู่ 2 ถึง คู่ 8 ด้านคีตลักษณ์พบว่า บทเพลงส่วนใหญ่เป็นบทเพลงท่อนเดียว