นาฏยลักษณ์ท่ารําของนาฏยประดิษฐ์ชุดระบําอินทราณีเทวีเมืองพระบาง

บทคัดย่อ

     บทความวิชาการนี้ นาฏยลักษณ์ท่ารำของนาฏยประดิษฐ์ชุดระบำอินทราณีเทวีเมืองพระบางเป็นการสร้างสรรค์ขึ้นจากการศึกษาประวัติความเป็นมาของเมืองพระบางในสมัยสุโขทัย เพื่อนำมาสร้างสรรค์ท่ารำในรูปแบบนาฏศิลป์ไทย ตามหลักฐานทางประวัติศาสตร์เมืองพระบาง คือ  ปูชนียสถานเจดีย์และวิหารพระนอน วัดวรนาถบรรพต จังหวัดนครสวรรค์ โดยผู้สร้างสรรค์งานได้เก็บรวบรวมข้อมูลเอกสารทางวิชาการที่เกี่ยวข้องจากแหล่งข้อมูลต่าง ๆ ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญทางด้านดนตรี นาฏศิลป์ และเครื่องแต่งกาย เพื่อประพันธ์เพลงขึ้นใหม่ ออกแบบท่ารำจากการสังเคราะห์ข้อมูลและจินตนาการ ทดลองปฏิบัติท่ารำและปรับให้สอดคล้องกับ
ทำนองเพลงที่ประพันธ์ขึ้นใหม่ จากนั้นบันทึกท่ารำเป็นลายลักษณ์อักษร ตำราวิชาการและบันทึกภาพวีดิทัศน์ท่ารำ พร้อมจดลิขสิทธิ์ท่ารำชุดระบำอินทราณีเทวีเมืองพระบาง

            ผลจากการสร้างสรรค์ผลงานพบว่า นาฏยลักษณ์ท่ารำของนาฏยประดิษฐ์ชุดระบำอินทราณีเทวีเมืองพระบางเป็นท่ารำที่ประดิษฐ์ขึ้นใหม่จากการศึกษาข้อมูลประกอบกับจินตนาการของผู้สร้างสรรค์ ประดิษฐ์เป็นท่ารำให้อยู่ในกรอบจารีตเดิม มีกระบวนท่ารำ แบ่งออกเป็นท่ารำหลัก จำนวน 41 ท่า ท่ารำรอง จำนวน 20 ท่า และท่ารำเชื่อม นอกจากนี้ ยังมีการใช้มือที่เรียกว่าจีบพิเศษคือลักษณะการจีบแบบหังสัสยะหัสต์ตามแบบพระพุทธรูปปางลีลาในยุคสมัยสุโขทัย ซึ่งเป็นแนวความคิดจากโบราณวัตถุ  สมัยสุโขทัยที่เป็นยุคเดียวกันกับเมืองพระบาง และบางท่ารำมีการใช้เท้าตามแบบนาฏศิลป์จีน ด้วยเหตุผลที่ว่าในจังหวัดนครสวรรค์ ชาวจีนเป็นเชื้อชาติหนึ่งที่มีบทบาทสำคัญทั้งในบริบททางด้านประวัติศาสตร์ เศรษฐกิจและสังคมความเป็นอยู่ อันส่งผลถึงศิลปวัฒนธรรมดังนั้น ระบำอินทราณีเทวีเมืองพระบางจึงเป็นนาฏยประดิษฐ์ที่มีกลิ่นอายของศิลปะแบบสมัยสุโขทัยตอนปลายหรืออยุธยาตอนต้น ผสมผสานกับศิลปะแบบนาฏศิลป์จีน