การดำรงอยู่ของโต๊ะบีแดในสังคมวัฒนธรรมสามจังหวัดชายแดนภาคใต้

Main Article Content

เปรมสิรี ชวนไชยสิทธิ์

บทคัดย่อ

ในพื้นที่สามจังหวัดชายแดนภาคใต้ คือปัตตานี ยะลา นราธิวาส  ผู้ประกอบอาชึพโต๊ะบีแด หรือผดุงครรภ์โบราณ  นับว่ามีบทบาทสำคัญยิ่งต่อสังคมวัฒนธรรมท้องถิ่น เนื่องจากเป็นผู้บริบาลสตรีมีครรภ์จนถึงหลังคลอด ทั้งเป็นผู้ประกอบพิธีกรรมการเกิด หรือ“แนแง”ตามหลักวัฒนธรรมชาวไทยมุสลิม   ในสังคมท้องถิ่นโต๊ะบีแด จึงมีสถานภาพทางสังคมสูงและอยู่คู่กับชุมชนมานับแต่อดีต ต่อมาเมื่อมีการเปลี่ยนแปลงทางสังคมวัฒนธรรมในพื้นที่  บทบาทของโต๊ะบีแดจึงได้รับผลกระทบไม่น้อย โดยเฉพาะการลดจำนวนลงของผู้ประกอบอาชีพ  รวมทั้งการปรับเปลี่ยนค่านิยมของผู้คนไปสู่การดูแลครรภ์และคลอดตามหลักการแพทย์สมัยใหม่ แต่อาชีพโต๊ะบีแดก็ไม่ถึงกับสูญหาย เนื่องจากยังมีความจำเป็นในเชิงวัฒนธรรมท้องถิ่น อีกทั้งความพยายามปรับตัวสู่ระบบสาธารณสุขสมัยใหม่ของโต๊ะบีแด จึงทำให้อาชีพนี้ดำรงอยู่คู่สังคมมาถึงปัจจุบัน

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
ชวนไชยสิทธิ์ เ. (2022). การดำรงอยู่ของโต๊ะบีแดในสังคมวัฒนธรรมสามจังหวัดชายแดนภาคใต้. วารสารวิชาการ มนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครสวรรค์, 9(1), 16–29. สืบค้น จาก https://so05.tci-thaijo.org/index.php/hssnsru/article/view/255341
ประเภทบทความ
บทความวิชาการ

เอกสารอ้างอิง

ขวัญชัย เกิดบางบอน. (2542). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการดำรงอยู่ของผดุงครรภ์โบราณชาวมุสลิมในงานอนามัยแม่และเด็ก : กรณีศึกษาหมู่บ้านแห่งหนึ่งในจังหวัดระนอง. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยมหิดล.
ซารีฮา เจ๊ะแน.(2557).พิธีแนแงกับความเชื่อของหญิงมุสลิม. วิทยานิพนธ์สังคมวิทยาและมานุษยวิทยามหาบัณฑิต. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ดารณี อ่อนชมจันทร์. (2557). ผดุงครรภ์โบราณกับการดูแลแม่และเด็กชาวไทยมุสลิมใน 5 จังหวัด ชายแดนภาคใต้. วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก. 1(1), 9-15.
ดารณี อ่อนชมจันทร์. (2550). องค์ความรู้การนวดก่อนคลอด หลังคลอดและนวดกระตุ้นน้ำนมของโต๊ะบีแด (หมอตำแยชาวไทยมุสลิม) ใน 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้. วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก.5(2), 47-60.
เปรมสิรี ศักดิ์สูง. (2558 ).วิถีโต๊ะบีแด: การดำรงภูมิปัญญาพื้นบ้าน สืบสานวัฒนธรรมชุมชนในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ การวิจัยจากกรมส่งเสริมวัฒนธรรม
เปรมสิรี ศักดิ์สูง ,(2550) .สตรีไทยมุสลิมกับอาชีพพยาบาลในสามจังหวัด ชายแดนภาคใต้ พ.ศ. 2505 – 2550. รายงานการวิจัย คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์. ปัตตานี : มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ปัตตานี
เปรมสิรี ชวนไชยสิทธิ์ และ อดิศร ศักดิ์สูง .(2563). โต๊ะบีแด : การดำรงอยู่และการปรับตัวสู่สาธารณสุขสมัยใหม่ ในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้. วารสารสำนักหอสมุด มหาวิทยาลัยทักษิณ. 10 (1),130-144.
โรงพยาบาลยะรังและเครือข่ายบริการสุขภาพอำเภอยะรัง.(2554).องค์ความรู้ภูมิปัญญาโต๊ะบีแด อำเภอยะรัง จังหวัดปัตตานี. กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.).
สุดารัตน์ ธีวะวร. (2547). บทบาทผดุงครรภ์โบราณใน 5 จังหวัดชายแดนภาคใต้. รายงานการวิจัย.กระทรวงสาธารณสุข. ยะลา : ศูนย์อนามัยที่ 12.
สุธน พรบัณฑิตปัทมา. (2550). ภูมิปัญญาพื้นบ้านทางการแพทย์ของหมอตำแยมุสลิม (โต๊ะบิแด) ใน5 จังหวัดชายแดนภาคใต้ของประเทศไทย. นนทบุรี: กรมการแพทย์แผนไทยและแพทย์ทางเลือก.
อดิศร ศักดิ์สูง และ เปรมสิรี ชวนไชยสิทธิ์ (2561) วิถีโต๊ะบีแด: การดำรงภูมิปัญญาพื้นบ้าน สืบสานวัฒนธรรมชุมชนในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้.วารสารอินทนิลทักษิณสาร คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ.13 (1),31-54.
อนันต์ สุไลมาน.(2535). ความรู้ความคิดเห็นและพฤติกรรมด้านการฝากครรภ์ของเจ้าหน้าที่สาธารณสุขในระดับตำบลผดุงครรภ์โบราณและมารดาในจังหวัดชายแดนภาคใต้.รายงานการวิจัย.กระทรวงสาธารณสุข. ยะลา : ศูนย์ส่งเสริมสุขภาพเขต 12 .