รูปแบบและกลไกการมีส่วนร่วมในการพัฒนาคุณภาพการจัดการศึกษา โรงเรียนในถิ่นทุรกันดารห่างไกลบนพื้นที่สูงภาคเหนือประเทศไทย

บทคัดย่อ

            การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อศึกษารูปแบบและกลไกในการส่งเสริมการมีส่วนร่วมพัฒนาคุณภาพการจัดการศึกษาโรงเรียนในถิ่นทุรกันดารห่างไกลบนพื้นที่สูงภาคเหนือประเทศไทย โดยเลือกโรงเรียนในถิ่นทุรกันดารห่างไกลบนพื้นที่สูงเป็นกรณีตัวอย่าง  3 โรงเรียน  การเก็บรวบรวมข้อมูลภาคสนามใช้เครื่องมือการวิจัย ได้แก่ แบบสำรวจข้อมูลพื้นฐานของโรงเรียน การสัมภาษณ์เชิงลึก การสนทนากลุ่ม และข้อมูลจากการศึกษางานวิจัยที่เกี่ยวข้องนำมาวิเคราะห์เนื้อหาสำคัญ (content analysis) โดยใช้โปรแกรม Atlas ti  ช่วยวิเคราะห์เพื่อตอบประเด็นคำถามการวิจัย การนำเสนอผลการวิจัยเป็นเอกสารเชิงพรรณนา (Descriptive Research)
            ผลการวิจัยพบว่า รูปแบบและกลไกส่งเสริมการมีส่วนร่วมพัฒนาคุณภาพการจัดการศึกษาของโรงเรียนในถิ่นทุรกันดารห่างไกลบนพื้นที่สูงในปัจจุบัน   สรุปได้ 5  รูปแบบดังนี้ 1.รูปแบบและกลไกการมีส่วนร่วมตามสายงานบังคับบัญชา ลักษณะของรูปแบบ :เป็นรูปแบบที่เกิดขึ้นตามโครงสร้างของอำนาจหน้าที่ขององค์กรตามลำดับชั้นจากหน่วยงานระดับนโยบายจนถึงระดับพื้นที่  2) รูปแบบและกลไกการมีส่วนร่วมจากองค์กรภาครัฐ  ลักษณะของรูปแบบ:เป็นรูปแบบที่เกิดขึ้นตามโครงสร้างและอำนาจหน้าที่ขององค์การระดับนโยบายจนถึงระดับพื้นที่ในการให้การสนับสนุนปัจจัยพื้นฐานการจัดการศึกษาตามอำนาจหน้าที่และตามการร้องขอของโรงเรียน  3) รูปแบบและกลไกการมีส่วนร่วมจากภายนอก  ลักษณะของรูปแบบ: เป็นรูปแบบที่เกิดขึ้นตามความศรัทธา เจตนาและความประสงค์เพื่อสนับสนุนปัจจัยพื้นฐานการจัดการศึกษาและการพัฒนาคุณภาพการศึกษา  4) รูปแบบและกลไกการมีส่วนร่วมจากองค์กรพัฒนาตามพระราชดำริ  เป็นรูปแบบที่เกิดขึ้นตามโครงการพระราชดำริที่มีวัตถุประสงค์เฉพาะของเพื่อการพัฒนาคุณภาพการศึกษา ดังเช่นโรงเรียนในโครงการพัฒนาเด็กและเยาวชนในถิ่นทุรกันดาร ตามพระราชดำริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารี โครงการพัฒนาดอยตุง ฯลฯ  5) รูปแบบและกลไกการมีส่วนร่วมโดยกระบวนการภายในของโรงเรียน  ลักษณะของรูปแบบ: เป็นรูปแบบที่เกิดขึ้นเพื่อการแก้ปัญหาและพัฒนาคุณภาพการศึกษาของโรงเรียนโดยมุ่งตรงไปที่ผลที่ผลการเรียนรู้ที่จะเกิดขึ้นกับนักเรียนโดยตรงโดยผ่านระบบหลักสูตรและการเรียนการสอน  ระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน