กาลามสูตร: กับยุทธวิธีปล่อยข่าวลือ

บทคัดย่อ

“กาลามสูตร” เป็นพระสูตรที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงแก่ชาวกาลามะว่า มิให้เชื่ออย่างงมงายโดยอาการ 10 อย่าง แต่นำมากล่าวในที่นี้เฉพาะอย่างที่ 3 ที่ใช้ในภาษาบาลีว่า “มา อิติกิราย” แปลว่าอย่าปลงใจเชื่อข่าวลือ คำว่า “ข่าวลือ” หมายถึง ข่าวซึ่งไม่มีต้นตอที่มาอย่างแน่ชัด อาจถูกปล่อยออกมาเพื่อวัตถุประสงค์หนึ่งวัตถุประสงค์ใดหรือเพื่อให้คุณหรือให้โทษแก่ฝ่ายหนึ่งฝ่ายใด ในสมัยพุทธกาล มีนักบวชต่างลัทธิใช้เป็นกลอุบายปล่อยข่าวลือเพื่อทำลายพุทธศาสนาหลายครั้งพระพุทธเจ้าทรงใช้กุศโลบายขั้นบรมครูสยบข่าวลือหลายรูปแบบ ทำให้ข่าวดังกล่าวค่อยซาลงและเงียบไป พร้อมทั้งเรียกความเชื่อมั่นศรัทธากลับมาสู่พุทธศาสนามากยิ่งขึ้น ส่วนในสมัยปัจจุบัน ผู้คนมักใช้กลอุบายปล่อยข่าวลวง (Fake News) เพื่อหวังผลประโยชน์ โฆษณาชวนเชื่อสร้างกระแสบางอย่าง หรือเพื่อทำลายล้างระหว่างกันส่วนมาก  จะปล่อยข่าวลือเพื่อทำลายกันทางการเมืองหรือเพื่อทำลายผู้มีชื่อเสียงในสังคม วิธีที่สยบข่าวลือคือ ในระดับบุคคล ผู้ที่ตกเป็นทาสของข่าวลือ จะต้องนำข้อเท็จจริงมาพิสูจน์ยืนยันว่าไม่เป็นความจริงตามข่าวนั้นพร้อมทั้งดำเนินการบางอย่างเพื่อเรียกความเชื่อมั่นศรัทธากลับคืนมาส่วนในระดับสังคม จะต้อง “ติดอาวุธทางความคิด” ให้ผู้คนรู้จักใช้วิจารณญาณก่อนที่จะปลงใจเชื่อ เพื่อที่จะได้ไม่ตกเป็นทาสของข่าวลืออีกต่อไป