เพลง “ปูไข่ไก่หลง” : วิเคราะห์เชิงจิตวิทยาและสุนทรียภาพ

บทคัดย่อ

เพลง "ปูไข่ไก่หลง" เป็นเพลงลูกทุ่งอมตะของไทย มีอายุครบ 52 ปี ในปี 2567 ผู้ประพันธ์คำร้องคือฉลอง ภู่สว่าง ผู้ขับร้องครั้งแรกคือชายธง ทรงพล ขับร้องครั้งแรกเมื่อปี 2515 เป็นเพลงที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับการเยาะเย้ยผู้หญิงคนหนึ่งที่จากคนรักเก่าไปมีคนรักใหม่ที่มีฐานะทางสังคมดีกว่า เมื่อมีท้องกับคนรักใหม่และ ถูกทอดทิ้งจึงกลับมาหาคนรักเดิม แต่ไม่ได้รับความเมตตาปรานี ที่สำคัญคือถูกเยาะเย้ย ซ้ำเติม เพลงได้ความนิยมในระดับต้น ๆ ของบรรดาเพลงลูกทุ่งไทย ได้รับความนิยมยาวนานมาก และได้รับกปรยกย่องให้เป็นเพลงลูกทุ่ง ดีเด่นในโอกาสกึ่งศตวรรษลูกทุ่งไทยเมื่อปี 2534 มีนักร้องอื่นนำไปร้องอีก 9 คน ที่สำคัญเพลงนี้ได้รับการตอบรับในลักษณะความบันเทิงอื่น ๆ อีกมากมาย เช่น การรำวงของชาวบ้าน การเต้นของนักศึกษาที่ใช้เป็นเพลงเชียร์การเต้นของกิจกรรมการรับน้องใหม่ การร้องเพื่อความบันเทิงในขณะเดินทางแบบทัศนศึกษา ผู้เขียนบทความพบว่า 1) ปัจจัยสำคัญที่ทำให้เพลงนีเกิดการรับรู้ กระตุ้นอารมณ์บันเทิง และอารมณ์การมีส่วนร่วมของคนในสังคมไทยจนโด่งดังและเป็นที่นิยมอย่างยาวนานเกินกึ่งศตวรรษนั้น เป็นเพราะทำนองเพลง ทำนองดนตรี และดนตรีสร้อยของเพลง ผู้ฟังและผู้มีส่วนร่วมในลักษณะอื่น ๆ ส่วนใหญ่ไม่ค่อยให้ความสำคัญกับการเยาะเย้ย ถากถางเสียดสี และซำเติม ตามเนื้อหาคำร้องของเพลง และไม่ได้ใช้เพลงนี้ไปเพื่อเยาะเย้ย ถากถาง เสียดสี และซ้ำเติม ผู้หญิงที่พลาดพลั้งเรื่องความรักแต่อย่างใด 2) เนื้อหาของเพลงเป็นการเยาะเย้ย ทั้งการแฝงนัย และการแฝงนัยเชิงโชคล้อ กล่าวคือผู้หญิงคนรักกลับมาในวันที่เธอไม่อยู่ในสภาพที่ชายคนรักเดิมจะกลับมารักใหม่ได้อีกแล้ว