ทฤษฎีสื่อมวลชนประชาธิปไตยที่ประชาชนมีส่วนเข้าร่วมกับสถานภาพและปัญหาของสื่อภาคประชาชน กรณีศึกษาการใช้สื่อวิทยุชุมชนเป็นสื่อทางการเมืองในจังหวัดเชียงใหม่

บทคัดย่อ

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อทำความเข้าใจและขยายความคิดต่อทฤษฎีสื่อมวลชนประชาธิปไตยที่ประชาชนมีส่วนเข้าร่วม ซึ่งเป็นหนึ่งในทฤษฎีกลุ่มบรรทัดฐานของสื่อมวลชน โดยหลักการสำคัญของทฤษฎีเน้นไปที่การรับรองว่า สื่อมวลชนต้องไม่มองประชาชนผู้รับสารเป็นเพียงผู้บริโภคหรือผู้ฟังผู้ชมที่เฉื่อยชาและเป็นผู้ไร้สิทธิ์ไร้เสียง แต่ต้องเคารพสิทธิที่จะแสดงความคิดเห็นของพลเมืองทุกคน องค์กรสื่อจะต้องแบ่งพื้นที่สำหรับการนำเสนอเนื้อหาจากภาคประชาชนหรือพลเมือง โดยยึดหลักสำคัญ 3 ประการคือ (1) เนื้อหาของสื่อต้องมีมุมมองจากประชาชน (2) ประชาชนต้องเข้ามามีส่วนร่วมในกระบวนการผลิตเนื้อหาของสื่อ (3) ประชาชนย่อมมีสิทธิเข้าถึงสื่อได้ ซึ่งหลักการดังกล่าวได้นำมาประยุกต์ใช้ในภาคปฏิบัติการของทฤษฎี ดังตัวอย่างของการจัดตั้งสื่อภาคประชาชน หรือสื่อของชุมชน ตัวอย่างเช่น การจัดตั้งวิทยุชุมชนในประเทศไทยและจังหวัดเชียงใหม่ อย่างไรก็ดี เมื่อสื่อของชุมชนได้เข้าไปมีส่วนร่วมกับวิกฤตการณ์ทางการเมืองของไทย นับตั้งแต่ปลายปี 2551 จนถึงปัจจุบัน สื่อชุมชนชนิดนี้ก็ได้กลายสภาพเป็นสื่อทางการเมืองอย่างเต็มตัว ซึ่งผู้เขียนมีข้อกังวลว่าจะสร้างความแตกแยกแก่ประชาชนในชาติได้อย่างคาดไม่ถึง